Android 8.0 hiện đang là bản mới nhất nhưng chỉ mới chiếm 1% tỉ trọng, trong khi các bản Android ra mắt 2-3 năm trước vẫn còn chạy trên phần lớn những cái điện thoại trên thị trường. Việc này có nghĩa là vẫn còn rất nhiều người chưa được thưởng thức những tính năng mới tiên tiến của Android, thậm chí có những người sẽ không bao giờ được update chỉ vì họ sử dụng máy tầm trung hay giá rẻ. Phía lập trình viên thì phải vất vả duy trì app của mình, họ phải đảm bảo rằng app chạy được không chỉ với bản OS mới mà còn phải cho các bản cũ 2-3-4 năm về trước. Với mình, chuyện này rất tệ.
Tác hại của việc chậm update
Ngày nay giao diện và tính năng của Android đã tương đối hoàn chỉnh nên chúng ta không còn "khát" chức năng như vài năm trước, tuy nhiên những bản cập nhật vẫn có giá trị của chúng về mặt hiệu năng, tính ổn định của hệ điều hành mức độ tiêu thụ năng lượng, bổ sung các lớp bảo vệ giúp tăng cường độ bảo mật và tính riêng tư. Chẳng phải khi không mà mỗi năm Google đều cập nhật Android với những thứ này, và Google rõ ràng đang cố gắng rất nhiều để mang đến trải nghiệm càng lúc càng tốt hơn cho tất cả mọi người.
Việc bạn bị chậm update, hay tệ hơn là không được update, khiến bạn mất đi cơ hội được thưởng thức những cái mới nói trên. Những thứ này tuy không hào nhoáng như những lần đổi giao diện hay các đợt bổ sung tính năng, bù lại chúng có ảnh hưởng lớn đến những việc bạn làm hằng ngày với điện thoại của mình. Ví dụ cụ thể: Android 8.0 có thời gian khởi động máy nhanh hơn, chế độ tự hạn chế các app chạy ngầm quá lâu, Google Play Protect tự quét và xác định app độc hại trên điện thoại của bạn trước khi bạn kịp cài nó... Bạn có thể đọc kĩ hơn trong bài: Android giờ không còn được nâng cấp nhiều về giao diện, giờ là thời của pin, bảo mật và tốc độ.
Đó là nói về các bản update lớn, còn các bản update nhỏ cũng không kém phần quan trọng vì chúng thường là bản vá lỗi cho các lỗ hổng bảo mật vừa được phát hiện. Một số bản update nhỏ cũng giúp máy chạy nhanh một chút xíu nhờ sự tinh chỉnh của nhà sản xuất để giúp tối ưu thiết bị của mình.
Nói cho ngay thì nếu không có các bản update mới, điện thoại của bạn vẫn sẽ ổn, trải nghiệm của bạn vẫn tốt, không vấn đề gì vì Android đủ "đồ chơi" rồi, chưa kể những tính năng riêng của từng hãng đưa vào máy của họ. Nhưng nếu bạn xứng đáng được hưởng những cái tốt hơn nữa thì tại sao lại không đòi hỏi, và tại sao lại thỏa hiệp với cái sướng của hiện tại? Việc đòi hỏi của bạn sẽ ép NSX phải làm việc tích cực hơn, ép Google làm cho Android dễ nâng cấp hơn, và cuối cùng, người hưởng lại lại sẽ chính là bạn.
Vì sao các hãng Android vẫn update rất chậm?
Lấy Samsung làm ví dụ. Ngay cả những chiếc điện thoại đầu bảng của mình như Galaxy S8, Note 8 giờ vẫn chưa nhận được update lên Android 8.0. Hãng đang cho beta chương trình này trong 2 tháng và vẫn chưa có ngày ra mắt cụ thể nào được công bố, dù trước đây hãng có hứa hẹn sẽ phát hành nó trong tháng 1. Trong khi đó, người dùng HTC, Sony, LG, Nokia đã bắt đầu được ăn bánh Oreo từ lâu. Ngoài Samsung, các hãng Trung Quốc cũng update rất chậm.
Một trong những lý do mà Samsung, cũng như nhiều hãng khác, chậm update là vì họ đã tùy biến quá sâu vào hệ điều hành khiến việc áp dụng các thay đổi của Android 8.0 trở nên phức tạp hơn. Samsung và các OEM nói chung phải tùy biến lại những thứ riêng của họ để phù hợp với Android mới, phải đảm bảo kiểm tra kĩ càng và không bị xung đột, không lỗi trước khi đưa tới tay người dùng, đó là chưa kể Samsung thường hay đưa ra nhiều tính năng mới trong các bản update lớn.
Trong khi đó, Sony, HTC, LG, Nokia không tùy biến hệ điều hành nhiều nên họ có thể đưa ra sản phẩm nhanh chóng hơn. Đó là lợi ích của việc sử dụng Android gần gốc, nhưng bù lại bạn không có được những tính năng độc quyền của từng hãng.
Một lý do khác nữa có thể khiến việc phát hành update bị chậm đó là các OEM phải đợi driver cho chip từ các hãng làm chip như Qualcomm, MediaTek, VIA... Việc điều chỉnh Android vốn đã lâu, mà còn phải cộng thêm thời gian chờ driver nữa nên việc cập nhật lại càng lâu hơn. Android 8.0 hứa hẹn giảm được khoảng thời gian này nhờ việc tái cấu trúc hệ điều hành (Project Treble) để không còn phụ thuộc vào driver của hãng làm chip trong mỗi lần cập nhật nữa.
Riêng các điện thoại tầm trung và giá rẻ, chúng thiệt thòi hơn so với các model cao cấp trong cùng 1 hãng vì nhà sản xuất buộc phải dành nguồn lực và thời gian để ưu tiên cập nhật cho các máy đắt tiền trước. Rất nhiều smartphone tầm trung giờ vẫn đang cài sẵn Android 6.0 ra mắt từ 2 năm về trước và phải còn rất lâu nữa chúng mới được lên Android 7 chứ đừng nói là 8. Vòng đời hỗ trợ tích cực của các máy tầm trung thường chỉ 1-2 năm là tạch, trong khi các máy cao cấp thì 2-3 năm tùy hãng. Sau khoảng thời gian này, hoặc bạn sẽ không còn được update nữa, hoặc ưu tiên dành cho máy của bạn bị đẩy xuống dưới nhiều model mới hơn.
Với mình, việc này không chấp nhận được dù nhà sản xuất có viện dẫn lý do là không đủ nguồn lực, nhân sự, thời gian hay gì đi nữa. Mình kỳ vọng chiếc điện thoại của mình phải được nâng cấp thật sớm, thật nhanh ngay khi có bản Android mới và thời gian chò đợi cũng chỉ được phép trong vòng vài tháng, không phải vài năm như các máy giá rẻ hay tầm trung hiện nay đang phải chịu đựng. Đây cũng là một trong những lý do mình chỉ dùng được smartphone Android cao cấp, rất ngại mua các dòng tầm trung.
Câu hỏi dành cho Google đó là họ cần phải làm gì để "mô-đun hóa" Android ở mức cao nhất có thể nhằm giảm thời gian cập nhật, và câu hỏi dành cho các nhà sản xuất đó là họ cần làm gì để đảm bảo bản update nhanh hơn và không bỏ rơi những chiếc điện thoại tầm trung hay giá rẻ... Bài toán này không dễ, hãy chờ xem sao.
