Bay lần đầu vào năm 1954 và đến nay vẫn được sản xuất thì chỉ có duy nhất C-130 Hercules. Dòng máy bay vận tải đa dụng này có lịch sử phục vụ trong quân đội lâu nhất thế giới, thuộc biên chế của quân đội nhiều nước và có hàng tá biến thể phục vụ cho nhiều mục đích khác nhau. Giờ thì mời anh em cùng mình lên C-130 Hercules xem chiếc máy bay này có gì thú vị nhé.
C-130 Hercules không được người ta nhớ đến nhiều như những gã khổng lồ kiểu C-5 Galaxy hay C-17 Globemaster III nhưng nếu nói về độ phổ biến thì chắc chắn C-130 luôn nằm trong top đầu. Dòng máy bay này được phát triển từ thời kỳ hậu thế chiến 2, Mỹ muốn một dòng
máy bay vận tải quân sự phù hợp với chiến tranh hiện đại hơn để thay thế cho những chiếc Douglas C-47 Skytrains, Curtiss C-46 Commandos hay Fairchild C-119 Flying Boxcars. Vậy là một loạt nhà thầu lớn như Boeing, Douglas, Fairchild, Lockheed, Martin (sau này sáp nhập thành
Lockheed Martin), Northrop ... được mời tham gia dự án mang tên GOR và rất nhiều mẫu thiết kế được đưa ra.
Tuy nhiên sau cùng chỉ có thiết kế của Lockheed được chọn nhờ đáp ứng được yêu cầu cất cánh trên đường băng ngắn, dã chiến và khả năng bay với 3 động cơ (1 động cơ được tắt đi). Từng được xem là nước đi liều lĩnh nhưng chính C-130 đã giúp Lockheed hái ra tiền với hơn 2500 chiếc được sản xuất và chuyển giao trong suốt hơn 50 năm.
Dòng C-130 có hơn 40 biến thể, phiên bản sản xuất hàng loạt ban đầu mang tên C-130A dùng động cơ turboprop Allison T56-A-9 với 3 cánh quạt. Sau đó phiên bản C-130B được nâng cấp với 4 cánh quạt tiêu chuẩn, thiết kế cánh cải tiến giúp tăng lực nâng. Qua mỗi giai đoạn, C-130 lại được cải tiến về động cơ, thiết kế, vật liệu và trang bị hàng không cũng như phòng thủ. Trong chiến tranh Việt Nam, Mỹ đã dùng MC-130E Combat Talon để hỗ trợ các nhiệm vụ đặc biệt.
Ngoài ra C-130 còn có nhiều phiên bản đặc biệt như các biến thể AC-130 với hệ thống vũ khí hạng nặng chuyên dùng để hỗ trợ tấn công mặt đất hay dòng KC-130 đa dụng, hỗ trợ vận tải và tiếp nhiên liệu trên không chiến lược, có thể được triển khai từ tàu sân bay. Dòng KC-130 này cũng từng hoạt động trong chiến tranh Việt Nam tại chiến trường Đông Hà, Quảng Trị. C-130 còn có các phiên bản dân sự, dùng để vận chuyển khách VIP hay dùng trong hoạt động chữa cháy.
Từ những năm 70 của thế kỷ trước thì Hoa Kỳ đã tìm kiếm giải pháp thay thế cho C-130 thông qua dự án Advanced Medium STOL Transport nhưng sau cùng dự án này đã bị hủy và C-130 tiếp tục được sản xuất đến ngày nay, riêng dự án thì dẫn đến sự ra đời của dòng C-17 Globemaster III. Vào năm 2000 thì Boeing đã được trao gói thầu 1,4 tỉ USD để phát triển hệ thống điện tử hàng không hiện đại AMP dành cho C-130 và kể từ đây, những chiếc C-130 bắt đầu được trang bị hệ thống này cùng với lựa chọn động cơ NP2000 với 8 cánh quạt.
Một số điểm thú vị của C-130 Hercules:
Chiếc máy bay này có tổng chiều dài khoảng 30 m nhưng sải cánh rộng đến 40,4 m, chiều cao tính đến chóp cánh đuôi là 11,6 m. Chi phí chế tạo từ 11,9 đến 30,1 triệu đô tùy biến thể.
Allison T56 là dòng động cơ turboprop với mỗi động cơ 4 cánh quạt, cho công suất trên 3400 kW. Hệ thống 4 động cơ cho phép C-130 Hercules đạt tốc độ hành trình 540 km/h, tầm bay 3800 km với trần bay khi không tải là 10.060 m. Dòng động cơ này được thiết kế dành riêng cho C-130 ngay từ đầu.
C-130 có khả năng chuyên chở 20,4 tấn hàng hóa, trọng lượng cất cánh tối đa 70,3 tấn. So về khả năng vận tải thì C-130 vẫn thua xa so với C-17 Globemaster III (77,5 tấn) hay C-5 Galaxy (122 tấn), đó là còn chưa kể các siêu ngựa thồ của Antonov.
Tuy nhiên với 20,4 tấn thì C-130 có thể mang theo 92 người hoặc 64 lính dù. Có thể chở 2 - 3 chiếc Humvee hoặc 2 chiếc bọc thép M113 hay 1 pháo tự hành CAESAR. Với nhiệm vụ cấp cứu, cứu hộ thì C-130 có thể chở 74 bệnh nhân cùng đội ngũ y tế gồm 5 người.
C-130 hiện được 60 quốc gia trang bị với nhiều biến thể khác nhau. Tại khu vực Đông Nam Á, Singapore, Thái Lan, Philippines, Indonesia, Malaysia là những quốc gia sở hữu C-130.
