Saab - nhắc đến cái tên này thì nhiều anh em hẳn sẽ nhớ đến một hãng xe hơi của Thụy Điển nhưng thực chất đó chỉ là nhánh Automobile, bản thân tập đoàn Saab còn có nhánh công nghệ hàng không và phòng thủ và sản phẩm nổi tiếng nhất của họ có 2 thứ gồm rocket chống tank vác vai như MBT LAW và chiếc tiêm kích "cây nhà lá vườn" JAS 39 Gripen mà anh em sẽ được thấy dưới đây. Điều thú vị nhất là Việt Nam khả năng sẽ mua dòng máy bay này để thay thế cho MiG-21 già cỗi. Giá mỗi chiếc JAS 39 Gripen vào khoảng 30 - 60 triệu đô tùy biến thể.
Theo thông tin những năm gần đây và kể cả bản thân mình cũng được Saab tiết lộ đợt tham dự triển lãm tàu chiến IMDEX 2015 rằng Việt Nam chúng ta đang rất quan tâm đến JAS 39 Gripen. JAS viết tắt của Jakt (không đối không), Attack (không đối đất) và Spaning (tuần tra) - một mẫu tiêm kích đa vai trò.
Nói về Saab thì hãng này đã bắt đầu chế tạo máy bay kể từ những năm 30 của thế kỷ trước gồm cả máy bay quân sự, dân sự lẫn thương mại. Sau những dòng máy bay tiêm kích như 37 Viggen và 35 Draken, chính phủ Thụy Điển bắt đầu nghĩ đến giải pháp thay thế bằng một mẫu máy bay mới có thể đảm nhận khả năng tấn công, ném bomb và tuần tiễu. Saab được chọn và JAS 39 Gripen là sản phẩm từ dự án này. Sở dĩ nói JAS 39 Gripen là một chiếc tiêm kích cây nhà lá vườn bởi dự án phát triển nó bên cạnh Saab còn có sự tham gia của nhiều công ty Thụy Điển nổi tiếng như LM Ericsson, Svenska Radioaktiebolaget, Volvo Flygmotor và Forsvarets Fabriksverk - nhánh sản xuất công nghiệp của lực lượng vũ trang Thụy Điển.
Chiếc máy bay có vẻ ngoài rất đặc trưng với thiết kế cánh Delta cùng cặp cánh canard vừa có chức năng khí động như bổ sung lực nâng ở mọi mức vận tốc, thao diễn linh hoạt, vừa có thể giảm lực kéo và kiêm luôn chức năng của phanh khí động giúp Gripen hạ cánh ở đường băng ngắn.
Gripen được thiết kế để có thể phục vụ trong ít nhất 50 năm, thành ra Saab đã thiết kế chiếc máy bay này sao cho chi phí bảo trì thấp nhất có thể. Nhiều hệ thống chính của Gripen như động cơ, radar đều có thiết kế mô-đun để giảm chi phí vận hành và tăng độ tin cậy. Thêm vào đó Gripen cũng dễ dàng được thay thế hay trang bị thêm các loại cảm biến mới, máy tính và hệ thống vũ khí tối tân sau này.
Một điểm đáng chú ý nữa từ chương trình Gripen là Saab quả quyết theo đuổi thỏa thuận chuyển đổi công nghệ và hợp tác công nghiệp với các đối tác xuất khẩu. Bản thân Gripen là một dòng máy bay có thể tùy biến theo yêu cầu của khách hàng, do đó thỏa thuận này sẽ cho phép các nhà cung cấp linh phụ kiện địa phương tham gia vào hoạt động sản xuất cũng như hỗ trợ bảo trì. Những đơn vị khai thác Gripen cũng sẽ được truy xuất vào mã nguồn và tài liệu kỹ thuật của chiếc máy bay này, cho phép chủ động nâng cấp và tích hợp trang thiết bị mới độc lập.
Gripen có 7 biến thể gồm JAS 39A/B/C/D/E/F và Gripen NG. Phiên bản mình bắt gặp tại
Singapore Airshow 2018 là JAS 39D Gripen thuộc biên chế của không lực hoàng gia Thái Lan. Phiên bản này có 2 ghế ngồi với chiều dài thân 14,8 m, sải cánh rộng 8,4 m và trọng lượng khô 6,8 tấn.
Gripen được trang bị động cơ turbofan RM12 của Volvo - một biến thể của động cơ GE F404 vốn được dùng trên dòng F/A-18 Hornet với một số thay đổi để tăng hiệu năng và cải thiện độ ổn định vì chiếc Gripen chỉ có 1 động cơ. Động cơ này cung cấp lực đẩy khô 12100 lb và lên đến 18000 lb với Afterburner, giúp Gripen có thể đạt tốc độ tối đa Mach 2 ở độ cao lớn, tầm hoạt động hiệu quả 800 km và trần bay tối đa 15240 m. 2 biến thể mới của JAS 39 Gripen là E và F sẽ sử dụng động cơ F414G - biến thể của GE F414 với lực đẩy lớn hơn 20% so với RM12 cho phép Gripen duy trì vận tốc sau khi phá vỡ tường âm thanh mà không cần kích hoạt Afterburner.
"Nếu mua Gripen, bạn chỉ việc chọn loại vũ khí bạn thích có thể từ Israel, Thụy Điển, Châu Âu, Mỹ, Nam Mỹ ... Tùy thuộc vào bạn," - một đại diện của Saab từng nói khi chào hàng chiếc máy bay này tại Ấn Độ. Thật vậy, Gripen tương thích với rất nhiều loại vũ khí khác nhau. Chiếc máy bay được trang bị tiêu chuẩn một khẩu cannon Mauser BK-27 27 mm và có 8 mấu cứng (3 trên mỗi cánh và 2 dưới thân) để gắn các loại tên lửa không đối không, không đối đất, không đối hạm, bomb của nhiều hãng sản xuất khác nhau với tải trọng 5,3 tấn, trọng lượng cất cánh tối đa 14 tấn.
Như phiên bản JAS 39D Gripen của không lực hoàng gia Thái Lan thì nó đang mang 2 tên lửa AIM-9 Sidewinder lắp trên 2 đầu cánh và các bình nhiên liệu phụ. Ngoài ra Gripen có thể gắn các loại tên lửa như AIM-120 AMRAAM hay MICA, MBDA Meteor, AGM-65 Maverick, KEPD .350, RBS .15F chống hạm, bomb GBU-12 Paveway II, bomb chùm Bk .90 hay Mark 82.
Bạn có biết? 1. Gripen được phát triển từ năm 1979 nhưng mãi đến 1988 mới thực hiện thành công chuyến bay đầu tiên sau 2 vụ tai nạn và nhiều chỉnh sửa.
2. Gripen được trang bị hệ thống điện tử hàng không tiên tiến, còn gọi là "máy bay lập trình được" cho phép cập nhật phần mềm theo thời gian để tăng hiệu năng và bổ sung vai trò cũng như tương thích với trang thiết bị mới.
3. Radar Doppler băng tần X PS-05/A chủ đạo trên Gripen do Ericsson và GEC-Marconi phát triển dựa hệ thống radar Blue Vixen của tiêm kích cất/hạ cánh thẳng đứng Sea Harrier.
4. Cockpit của Gripen hiện đại với hệ thống điều khiển fly-by-wire, cơ chế điều khiển tất cả trên một cần HOTAS (bay, vũ khí, hệ thống màn hình và thông tin đều trên một cần điều khiển).
5. Mũ của phi công Gripen tích hợp hệ thống màn hình Cobra HMDS cung cấp thông tin từ cảm biến, mục tiêu, các thông số của máy bay, trạng thái bay và hỗ trợ hoạt động ban đêm.
6. Cánh canard cho phép Gripen hạ cánh trong cự ly ngắn và thiết kế của Gripen cũng giúp nó cất cánh trên đường băng đầy tuyết dài chỉ 800 m.
7. Gripen hiện thuộc biên chế của quân đội các nước như Brazil, CH Czech, Hungary, Nam Phi, Thụy Điển, Anh và Thái Lan.
8. Thái Lan là quốc gia châu Á duy nhất sở hữu Gripen và Việt Nam cũng đang rất quan tâm dòng máy bay này để thay thế MiG-21.
9. Các chuyên gia quân sự cho rằng nếu mua, Việt Nam sẽ chọn phiên bản JAS 39 NG hay Super JAS (các biến thể E và F cao cấp nhất).
So sánh thú vị giữa Gripen và những thứ bình thường nhất: 1. Gripen có thể chở theo trọng lượng tương đương một con voi khi cất cánh.
2. Tổng độ dài dây cáp bên trong Gripen là 33 km, tương đương 10 giờ đi bộ với vận tốc trung bình.
3. Có 40 chiếc máy tính tích hợp trong Gripen, nhiều hơn cả số máy của một phòng net bình dân.
4. Động cơ RM12 của Volvo dùng trên Gripen có 600 ống, một động cơ xe hơi trung bình chỉ có 25 ống mà thôi.
5. Động cơ của Gripen nặng khoảng 1050 kg, tương đương cân nặng của một con hươu cao cổ trưởng thành.
6. Gripen có 60.000 bộ phận được ghép nối vối nhau không cần đinh tán hay ốc vít.
Bonus: Video quảng cáo Gripen NG thế hệ mới nhất của Saab, cứ như phim hành động
