Vấn đề của Android là sự thiếu hụt niềm tin

Một nghiên cứu kéo dài 2 năm bởi Security Research Labs vừa cho biết rằng rất nhiều thiết bị Android hiện nay không được cập nhật bảo mật đủ nhanh, rất nhiều máy bị thiếu các bản vá mới nhất để ngăn người dùng khỏi các sự tấn công của malware, spyware và các tác nhân độc hại nói chung. Với số người dùng là 2 tỉ trên toàn cầu và sẽ còn tăng cao trong thời gian tới, việc này để lại một lỗ hổng đáng lo ngại.

Vấn đề chính của Android so với đối thủ lớn iOS chính là niềm tin. Không như Google, Apple không kiếm tiền từ việc bán quảng cáo định hướng, và cũng không giống với hệ sinh thái Android rộng lớn, iPhone chỉ có vài model để lựa chọn và luôn được cập nhật thường xuyên trong một thời gian dài. Khi sở hữu một cái iPhone trong tay, bạn có thể tự tin rằng bạn sẽ được update sớm, nhanh và đầy đủ, dù có nhiều ca Apple ép người dùng phải cập nhật. Trong khi đó, nếu bạn mua một cái điện thoại Android, bạn sẽ không biết chắc khi nào mình được update, và với những dòng máy tầm trung và giá rẻ, niềm tin này cực kì mong manh.

Điều này cũng hình thành nên tâm lý không an tâm từ phía người dùng. Và đóng góp vào đó còn có hàng loạt lý do khác:

Quá trình cập nhật phiên bản mới rất chậm, nhiều máy còn bị bỏ rơi

Vấn đề này đã xuất hiện từ những ngày đầu tiên, từ thời mà Android còn đang là bản Cupcake hay Froyo. Đáng buồn thay tới nay nó vẫn chưa có sự cải thiện đáng kể nào. Vẫn còn rất nhiều thiết bị không hề nhận được bản update phần cứng lớn, nhiều máy không có cả cập nhật vá lỗi bảo mật, đặc biệt là máy đến từ các công ty nhỏ hoặc những nhà sản xuất mới. Ngay cả những chiếc điện thoại cao cấp cũng phải chờ lâu để được lên bản Android mới, cũng may là các máy này vẫn còn được update bảo mật thường xuyên hơn so với những người anh em giá rẻ, tầm trung. Mọi thứ vẫn còn cách quá xa iOS.

Mọi chuyện càng tệ hơn khi hàng loạt điện thoại mới ra mắt vào cuối năm 2017 mà vẫn còn chạy Android 7.0 của năm 2016, trong khi đáng ra chúng phải được cài sẵn Android 8.0 Oreo vì Google đã giới thiệu nó từ đầu năm. Android Oreo giờ đã gần 8 tháng tuổi và Android P cũng đã được hé lộ như một phiên bản kế tiếp nhưng tình hình vẫn chưa có gì cải thiện. Ngay cả Samsung, một trong những công ty có tiềm lực về nhân sự và tài chính nhất, cũng không thể update chiếc Galaxy Note 8 của mình đủ nhanh.

​

Google năm nào cũng hứa hẹn về việc sẽ giúp Android update nhanh hơn, nhưng lời hứa đó tới nay vẫn chưa có nhiều giá trị thực tiễn. Điều này xuất phát từ bản chất của Android hơn là cấu trúc của hệ điều hành: để làm ra được một cái điện thoại Android cần quá nhiều bên tham gia: Google, hãng làm chip, hãng sản xuất, ở một số nước như Mỹ còn phải qua thêm lớp nhà mạng nữa. Khi bạn có quá nhiều thứ can thiệp, quá trình sẽ dài ra là điều không thể tránh khỏi. Too many minds...

Google rõ ràng nhận thức được vấn đề này chứ không phải là hãng bỏ lơ, bởi vậy nên họ mới thúc đẩy chương trình Android One ra nhiều công ty hơn. Nếu bạn chưa biết thì Android One giữ lại gần như mọi thứ gốc, nhờ đó thời gian update nhanh, kể cả các bản vá bảo mật cũng nhanh hơn. Nokia, HTC, ZTE, Xiaomi đã nhảy lên con thường Android One, nhưng vẫn còn nhiều ông lớn như Samsung, Huawei, LG đang đứng ngoài cuộc chơi và không có nhiều dấu hiệu cho thấy họ chấp nhận từ bỏ việc tùy biến phần mềm để đổi lấy thời gian update nhanh chóng cho người dùng.

Một số nhà sản xuất còn làm hành động xấu với bạn

Điều này cũng liên quan nhiều đến hệ sinh thái hơn là bản thân Android, nhưng nó làm hình ảnh của Android bị xấu đi trong mắt khách hàng. Những nhà sản xuất Android không ngừng cài phần mềm rác lên điện thoại của mình, nhất là các hãng Trung Quốc. Đây là những thứ mà bạn không cần, thậm chí không muốn chúng xuất hiện trên thiết bị của mình. Một số hãng còn bị cáo buộc cài adware, spyware lên máy, ví dụ như BLU và họ đã bị buộc phải hạ sản phẩm khỏi Amazon. OnePlus thì thu thập dữ liệu của người dùng mà không được đồng ý. Huawei cũng liên tục bị các cáo buộc theo dõi hành vi người dùng dù chưa có bằng chứng cụ thể nào cho thấy Huawei đang vi phạm pháp luật.

​

Android vẫn là một thứ dễ tổn thương, chủ yếu vì cách mà Google cấp quyền cho các ứng dụng. Ví dụ, trong vụ scandal Facebook vừa rồi vì sao lại chỉ có dữ liệu cuộc gọi và tin nhắn của người dùng Android bị thu thập còn iOS thì không? Lý do là Android cho phép các app bên thứ ba được phép đọc những thông tin này, và dù người dùng đã được hỏi trước nhưng họ vẫn cấp quyền cho app. Không thể trách người dùng vô tâm vì rất nhiều người không biết họ đang làm gì, và nếu biết thì họ vẫn sẽ cấp quyền vì app đang đáp ứng được cái họ muốn.

Trong khi đó, Apple dựng một hàng rào lên tất cả những thông tin nhạy cảm này, và chỉ có app của Apple mới được phép đọc thông tin cuộc gọi, tin nhắn. Bạn có thể tưởng tượng thế này: nếu nhà bạn không có cửa thì kẻ cắp sẽ không vào được, còn nếu bạn mở cửa thì chắc chắn sẽ có kẻ lẻn vào, dù bạn có nhớ hay quên đóng cửa thì cách thức cũng tương tự. Apple hi sinh khả năng tùy biến của app để đổi lấy sự an toàn của dữ liệu.

Sự phát triển phần cứng của Android không bền vững

Với nhiều người, việc nhiều hãng hay nhiều model đến rồi đi có thể ảnh hưởng đến hình ảnh của Android. LG đã từng nỗ lực rất nhiều để ra mắt chiếc LG G5 với thiết kế module để rồi bị hủy bỏ dự án sau chỉ 1 năm, và các module cũng không còn được phát triển chỉ sau 6 tháng. Những người đã từng mua G5 sẽ nghĩ thế nào? Rồi những ý tưởng về camera xoay, camera bật cũng thế, chưa hãng nào thành công và có thể phát triển bền vững với những ý tưởng điên rồ này, và những người đã từng mua các mẫu máy đó là những người lãnh hậu quả với cảm giác bị bỏ rơi, trong khi đáng ra họ phải được đối xử tốt hơn.

​

Cũng may là vấn đề này không quá nghiêm trọng. Đa số các hãng Android vẫn làm thiết bị của họ một cách căn bản, nghĩ nhiều hơn về người dùng, họ chủ yếu làm ra những chiếc máy có thể chạy ổn định và tốt, phục vụ được những thứ khó khăn mà người dùng đang phải đối mặt mỗi ngày.

Vấn đề niềm tin với Android là một vấn đề có thật, một vấn đề có thể làm nhiều người chùn bước khi muốn mua Android. Nó càng nguy hiểm hơn khi có quá nhiều lý do dẫn tới sự thiếu niềm tin đó...

Tham khảo: The Verge​