Từ góc nhìn khoa học, chúng ta biết rằng ý thức bằng cách nào đó đã được hình thành ngay trong não bộ. Nhưng bằng cách nào một người mất đi phần lớn các tế bào thần kinh, vẫn có khả năng nhận thức được chính mình và môi trường xung quanh?
Người đàn ông Pháp nói trên đã 44 tuổi ở thời điểm xuất hiện bài báo nói về ông vào năm 2007. Kể từ đó đến nay, các nhà nghiên cứu luôn cố gắng giải thích làm thế nào ông ấy có thể sống phần lớn cuộc đời mình, mà không hề nhận ra bất cứ điều gì xảy ra với ông.
Cho đến một lần ông tìm đến bác sĩ vì cảm thấy chân trái của mình hơi yếu, lúc bấy giờ, hình ảnh quét não đã cho thấy hộp sọ của ông chứa đầy chất lỏng, chỉ còn lại một lớp mô mỏng bên ngoài. Người ta cũng không nhìn thấy bên trong hộp sọ ông có một ít chất trắng hay chất xám nào.
Ảnh: IFLScience
Các bác sĩ cho rằng phần lớn não bộ của người đàn ông này dần dần bị phá hủy sau một quá trình kéo dài khoảng 30 năm, khi chất lỏng ngày càng tích tụ trong não. Hiện tượng này được gọi là Não úng thủy (hydrocephalus). Đối với người đàn ông Pháp, ông được chẩn đoán mắc phải bệnh lý này từ khi còn nhỏ và phải điều trị nhờ một stent cấy ghép, nhưng đã được gỡ bỏ khi ông mới 14 tuổi, và kể từ đó, não của ông dường như bị bào mòn đáng kể.
Mặc dù chỉ sống với lượng mô não tối thiểu, người đàn ông này đã không bị khuyết tật về mặc tinh thần. Chỉ số IQ của ông khá thấp, chỉ 75, nhưng ông vẫn có một công việc ổn định ở cơ quan nhà nước. Ông cũng đã kết hôn, có 2 người con và tương đối khỏe mạnh. Trường hợp được cho là hy hữu của người đàn ông nói trên không chỉ khiến các nhà khoa học đau đầu về điều kiện thực sự để sự sống tồn tại, mà còn thách thức sự hiểu biết của chúng ta về ý thức.
Trong quá khứ, các nhà nghiên cứu từng cho rằng ý thức có thể có một mối liên kết nào đó với các vùng não cụ thể, chẳng hạn như claustrum (vùng hạch nền), một lớp tế bào thần kinh mỏng nằm giữa các vùng não lớn; hoặc một vùng khác là vỏ não thị giác. Tuy nhiên nếu những giả thuyết trên là đúng, có lẽ người đàn ông Pháp đã không có ý thức vì đa số thành phần não của ông ta đã không còn.
"Bất kỳ một lý thuyết về ý thức nào cũng phải giải thích được tại sao một người có thể như thế, mất 90% tế bào thần kinh mà vẫn có những hành vi bình thường", Axel Cleeremans, một nhà tâm lý học nhận thức tại Đại học Libre de Bruxelles (Bỉ), cho biết. Theo ông Cleeremans, ý thức có thể được sinh ra một cách linh hoạt từ nhiều vùng não khác nhau, chứ không hề cố định như các quan điểm trước đây. "Ý thức không tự nhiên mà có từ não bộ, đó là một quá trình học tập, tương tác với bản thân, với thế giới, và với những người khác", ông giải thích.
Đối với trường hợp của người đàn ông chỉ sống với 10% não bộ kể trên, ông Cleeremans cho rằng mặc dù phần não còn lại rất nhỏ bé, các tế bào thần kinh sót lại có thể đã đã tạo ra nhận thức của riêng nó, giúp người đàn ông vẫn có ý thức về những hành động của mình. Mặc dù vậy, đây chỉ là ý kiến cá nhân của một nhà khoa học và điều đó chưa hẳn đã đúng.
Tuy nhiên, nếu có thể tìm ra lời đáp chính xác cho hiện tượng nói trên, chúng ta chẳng những hiểu nhiều hơn về cách thức hoạt động của não bộ, của ý thức, mà còn có thể cho ra đời các phương pháp hữu ích trong việc điều trị những căn bệnh thần kinh.
Tham khảo: Science Alert
[Xem tin khác]