[Giới thiệu sách] Middlesex: tiểu thuyết tình yêu, giới tính, đấu tranh và xã hội Mỹ

tiểu thuyết, được chấm 3,99/5 với hơn 500 ngàn lượt bình chọn trên Goodreads... đó là một vài lời mở đầu về cuốn tiểu thuyết có tên Middlesex mà mình muốn giới thiệu với anh em. Đây là cuốn sách nói về một gia đình tị nạn tới Mỹ những năm 1920 với nhân vật chính là Calliope (Cal khi thành con trai), một người lưỡng tính. Với lối xưng ngôi thứ nhất, Calliope tự thuật về cuộc đời mình cũng như cả dòng tộc kể từ khi chuẩn bị đặt chân tới nước Mỹ, về sự chuyển hóa của xã hội, về định kiến mà Calliope phải chịu đựng khi biết thân phận mình.

Trọng tâm cuốn sách kể về Calliope và cuộc đời của cô ấy/anh ấy nhưng đan xen trong đó, Jeffrey Eugenides đã nói rất nhiều về xã hội, giấc mơ Mỹ, văn hóa thời đó cũng như sự chuyển mình của Detroit để trở thành một thành phố của công nghiệp xe hơi Mỹ. Calliope là một người lưỡng tính (hermaphrodite), cô nói thế này: "Tôi sinh ra 2 lần, đầu tiên là một bé gái vào một ngày đáng nhớ tại Detroit tháng 1 năm 1960; sau đó là một chàng thanh niên, trong phòng cấp cứu gần Petoskey, Michigan, tháng 8 năm 1974".

Dù là nhân vật chính nhưng Cal đã dành khoảng 200 trang đầu tiên của cuốn sách để nói về sự khởi nguồn cho những hệ quả mà cô phải nhận, từ thời ông bà của mình, Lefty và Desdemona, về tình yêu đẹp của họ trên hành trình đi tàu biển đến định cư ở nước Mỹ xa xôi mà họ chằng biết sẽ làm gì để kiếm sống. Cái hay của tác giả là ông đã lồng ghép, đan xen rất hợp lý và mạch lạc giữa những tình tiết và thời gian, khi ông kể từ thời ông bà của Cal, rồi sang chương mới, ông nói ngay về cuộc sống của Cal hiện tại ở Berlin, Đức. Thậm chí, Calliope kể về mình từ khi còn trong bụng mẹ, từ khi cả gia đình dùng chiếc thìa xoay trên bụng mẹ để xác định giới tính cho cô ấy...

​

Thành phố Detroit được tác giả vẽ lên rất sinh động về thời kỳ đầu, từ khi Henry Ford bắt đầu làm xe hơi, cuộc nổi loạn ở Detroit năm 1967 cũng được tác giá nói tới, sự đấu tranh giữa người da trắng và người da đen cũng như sự chuyển biến của xã hội Mỹ. Trong hình là nhà máy sản xuất xe hơi của Ford, nơi Lefty làm việc khi mới đến Mỹ.

Sinh ra là con gái nhưng sau này Calliope biết mình không phải con gái hoàn toàn khi có những rung động với nữ giới. Đan xen giữa tình yêu có phần lén lút giữa Calliope và những người bạn thân của mình, tác giả cũng cho thấy cái nhìn của xã hội thời đó với những người giới tính thứ 3, Calliope đã phải che giấu, đôi khi là chịu tới tận cùng sự cô đơn, sự xa lánh để không ai biết về mình. Thậm chí khi tìm hiểu về từ 'hermaphrodite' ở thư viện tại New York, Cal tìm thấy sự liên hệ với cả quỷ dữ (monster) khiến một người đang độ tuổi mới lơn như Cal cảm thấy hoang mang. Gay cấn nhất là đoạn gần cuối của cuốn sách, Cal phải đấu tranh với gia đình, với bác sĩ để giữ đúng bản chất thay vì trải qua một ca phẫu thuật. Nhưng hệ quả để lại cũng không hề nhẹ nhàng, Cal sau đó phải chịu đơn độc trên hành trình qua nhiều tiểu bang, tự kiếm sống, vào nơi gần như lầu xanh, những mất mát và tổn thất.

Nếu bạn hỏi tại sao gia đình không biết những điều bất thường về giới tính, cơ quan sinh dục của con mình thì rất tình cờ, Calliope đã may mắn vượt qua ít nhất hai tình huống mà không ai phát hiện ra, trong đó có cả bác sĩ đỡ đầu, một vị bác sĩ già trên là bạn trên hành trình tị nạn tới Mỹ của ông bà nội của Calliope, cũng bỏ qua và không ghi nhận sự bất thường.

Cuốn tiểu thuyết cũng lên án những sai trái, định kiến của khoa học, xã hội thời đó khi cho rằng cách nuôi dạy một đứa trẻ từ nhỏ sẽ quyết định giới tính của chúng, đại diện tiêu biểu là vị bác sĩ tên Luce rất giỏi ở New York, nơi mà bố mẹ Calliope đưa cô đến để khám năm cô 14 tuổi. Ông này làm hẳn một báo cáo đề tài về Cal với kết luận Cal là nữ nhưng có quá nhiều hormone nam và có thể chữa trị bằng phẫu thuật và bơm thuốc.

Tình tiết bất ngờ và gây nhiều cảm xúc diễn ra ở cuối truyện, về ông bố Milton của Cal và những bí mật từ thời ông bà mà họ che giấu không cho Cal biết (bạn đọc thì sẽ biết ngay từ đầu truyện, chỉ Cal không biết). Bà nội Desdemona do lẩm cẩm của tuổi già đã nói với Cal về nguồn gốc thật sự ông bà nội của mình và cũng đã xin lỗi cháu vì những gì mà họ đã gây ra, những gì họ nghĩ là do họ mà Cal phải gánh chịu sau nhiều thế hệ gia đình kết hôn cận huyết.

Mua sách (bản tiếng Anh) trên Amazon