HỌC VIỆN ĐÀO TẠO TRỰC TUYẾN-TẬN TÂM-CHẤT LƯỢNG: COVID-19 được chẩn đoán bằng xét nghiệm ELISA như thế nào

Anh em đã từng nghe đến xét nghiệm ELISA bao giờ chưa? Tại sao lại có những trường hợp cần phải thực hiện xét nghiệm ELISA? Kết quả của phương pháp xét nghiệm này có ý nghĩa là gì? Mời anh em cùng tham khảo một số thông tin về phương pháp xét nghiệm này nhé.

Xét nghiệm ELISA là gì?

Kháng thể là những protein mà cơ thể tạo ra để chống lại các kháng nguyên có hại xâm nhập vào cơ thể. Xét nghiệm ELISA (gọi đầy đủ là enzyme-linked immunosorbent assay) hay còn được gọi là xét nghiệm EIA, là một kỹ thuật phân tích sinh hóa thường được sử dụng trong miễn dịch học, dùng để phát hiện và đo lường lượng kháng thể trong máu.

Phương pháp xét nghiệm ELISA thường được sử dụng trong các trường hợp để xác định:

HIV - nguyên nhân gây ra AIDS

Bệnh Lyme: thường bị nhiễm virus truyền từ bọ chét sang người

Bệnh Thiếu máu ác tính

Sốt phát ban Rocky Mountain (Rocky Mountain spotted fever, RMSF): thường bị nhiễm virus truyền từ bọ ve sang người

Bệnh tiêu chảy cấp (thường xảy ra ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ): do virus rota gây ra

Ung thư tế bào vẩy (SCC)

Giang mai

Bệnh nhiễm ký sinh trùng Toxoplasma

Thủy đậu và Zona (giời leo): do Virus varicella zoster virus hay virus varicella-zoster gây ra

Sốt Zika

Hoặc các bệnh lý khác có liên quan đến virus

Xét nghiệm ELISA thường được sử dụng như một biện pháp xét nghiệm lâm sàng trước khi thực hiện các xét nghiệm chuyên môn khác (nếu được yêu cầu). Các y bác sĩ sẽ gợi ý cho bệnh nhân thực hiện loại xét nghiệm này nếu nhận thấy họ có biểu hiện hay triệu chứng của những bệnh lý trên, hoặc nếu họ muốn xác định liệu rằng bệnh nhân có mắc các bệnh lý trên hay không.

Xét nghiệm ELISA được thực hiện như thế nào?

Quá trình cũng khá đơn giản. Bạn sẽ cần phải ký vào đơn đồng ý thực hiện xét nghiệm, đồng thời bác sĩ cũng sẽ giải thích lý do mà bạn cần phải thực hiện ELISA. Hãy nhớ rằng không ai có thể ép bạn thực hiện xét nghiệm nếu bạn không muốn.

Đầu tiên, bạn sẽ được lấy máu để nhân viên y tế mang mẫu máu ấy đi xét nghiệm

Trong phòng lab, kỹ thuật viên sẽ để mẫu máu của bạn lên đĩa petri có chứa mẫu kháng nguyên thích hợp để tiến hành thực hiện xét nghiệm. Nếu máu của bạn có chứa kháng thể đúng với loại kháng nguyên đó, thì 2 mẫu sẽ liên kết lại với nhau. Kỹ thuật viên sẽ kiểm tra bằng cách thêm vào đĩa petri chứa mẫu thử đó một loại enzym và quan sát cách mà máu của bạn và kháng nguyên phản ứng với nhau.

→ Nếu mẫu thử đổi màu, bạn có thể đã bị nhiễm bệnh. Mức độ thay đổi màu sắc của enzym sẽ cho phép kỹ thuật viên xác định sự tồn tại và số lượng kháng thể trong máu.

ELISA Sandwich
ELISA gián tiếp
ELISA trực tiếp

Một số phương pháp ELISA

Vậy chúng ta cần chuẩn bị gì trước khi thực hiện ELISA?

Thực ra thì cũng không cần chuẩn bị gì quá nhiều, chỉ cần lưu ý một chút là nếu bạn có triệu chứng sợ tiêm hoặc nếu sau tiêm sẽ xuất hiện triệu chứng đau đầu, choáng váng hay có thể bị ngất, hãy báo trước cho nhân viên y tế.

Có hay không những rủi ro khi thực hiện xét nghiệm này?

Tất nhiên, vẫn sẽ có một số rủi ro có thể xảy ra, bao gồm:

Nhiễm trùng

Choáng váng

Ngất

Bầm tím (ở vị trí tiêm)

Chảy máu nhiều hơn bình thường

Hãy nhớ báo trước cho nhân viên y tế nếu bạn có các triệu chứng trên ở các lần tiêm trước.

Kết quả của việc xét nghiệm ELISA có ý nghĩa gì?

Dựa trên những phân tích có được từ quá trình thực hiện xét nghiệm, kết quả sẽ được báo cáo phù hợp với từng trường hợp. Nó cũng còn phụ thuộc vào những điều kiện mà bạn muốn kiểm tra, và bác sĩ sẽ giải thích cặn kẽ cho bạn. Đôi lúc, kết quả dương tính cũng chính là biểu hiện rằng bạn không bị nhiễm bệnh.

Vẫn có những trường hợp cho ra kết quả sai. Ví dụ, trong máu của bạn có chứa mầm bệnh nhưng kết quả cho ra lại là không có mầm bệnh, và ngược lại, trong máu bạn không có mầm bệnh nhưng kết quả cho ra lại là có mầm bệnh. Đó chính là lý do tại sao bạn nên thực hiện xét nghiệm lại sau một vài tuần, hoặc chính bác sĩ sẽ đề nghị những xét nghiệm chi tiết hơn để đưa ra kết luận chính xác rằng bạn có bị nhiễm bệnh hay không.

Xét nghiệm ELISA trong chẩn đoán COVID-19

Xét nghiệm kháng thể (huyết thanh học) có thể được sử dụng cả cho chẩn đoán và giám sát cộng đồng dân cư. Một phần của phản ứng miễn dịch của cơ thể đối với nhiễm virus là sự tổng hợp các kháng thể IgM và IgG. Các kháng thể IgM đối với SARS-CoV-2 thường có thể phát hiện được trong máu vài ngày sau khi bị nhiễm lần đầu. Kháng thể IgG đối với SARS-CoV-2 có thể được phát hiện muộn hơn sau nhiễm virus. Xét nghiệm kháng thể cho biết có bao nhiêu người đã mắc bệnh, bao gồm cả những người có triệu chứng nhẹ hoặc không có triệu chứng.

Xét nghiệm phát hiện kháng nguyên mới của SARS-CoV-2 dựa trên nguyên tắc miễn dịch gắn enzym kháng thể kép. Khay đọc vi giếng (microplate reader) được phủ trước một kháng thể kháng protein SARS-CoV-2. Khi huyết tương có chứa kháng nguyên protein N của SARS-CoV-2, nó sẽ gắn kháng thể đặc hiệu được phủ trên tấm vi giếng. Sau khi enzym horseradish peroxidase (HRP) dán nhãn gắn với kháng thể kháng protein N của SARS-CoV-2, một phức hợp "kháng thể gắn nhãn kháng nguyên-kháng thể-enzyme" ("antibody-antigen-enzyme labeled antibody" complex) được hình thành. Sau khi thêm chất nền 3,3' 5,5'-tetramethylbenzidine (TMB), enzym HRP sẽ xúc tác cho sự tạo màu. Các khay đọc vi giếng sẽ được đo giá trị hấp thụ để xác định sự có hay không kháng nguyên SARS-CoV-2 trong mỗi mẫu thử.

Những bộ kit và phương pháp xét nghiệm nhanh COVID-19 chính là áp dụng theo nguyên lý hoạt động của ELISA, qua đó đưa ra kết quả sàng lọc ban đầu để xác định liệu rằng người tiến hành xét nghiệm có nhiễm COVID-19 hay không.

Mời anh em tham khảo thêm: Phương pháp PCR Realtime

Theo Healthline, hoanghakiem, medlatec