Pages

Thứ Sáu, 2 tháng 5, 2025

Não có cơ chế bí ẩn: tự ăn chất béo của chính mình khi cơ thể cạn kiệt năng lượng khi chạy marathon

Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Nature Metabolism cho thấy một cơ chế sinh tồn đáng kinh ngạc của não bộ con người khi phải vận động ở mức độ cực hạn, chẳng hạn như trong các cuộc thi chạy marathon.

Nghiên cứu này được thực hiện bởi Carlos Matute, giáo sư thần kinh học tại Đại học xứ Basque (University of the Basque Country) cùng các nhà nghiên cứu khác tại trường. Xuất phát từ một thắc mắc cá nhân trong lần chạy đường dài của chính mình, ông đặt câu hỏi: "Làm sao chúng ta có thể duy trì tỉnh táo và về đích, ngay cả khi cơ thể đã cạn kiệt năng lượng?"

Để tìm câu trả lời, nhóm nghiên cứu đã mời 10 người tham gia, độ tuổi đa dạng từ 45 đến 73 để kiểm tra khả năng thích nghi của não bộ ở cả người trung niên và lớn tuổi. Họ tiến hành chụp cộng hưởng từ (MRI) não bộ của các tình nguyện viên trước marathon, ngay sau cuộc đua, và từ hai tuần đến hai tháng sau đó.

Myelin: Nguồn năng lượng dự phòng giúp con người trụ vững khi cạn kiệt năng lượng


Kết quả quét MRI cho thấy, ngay trong hai ngày sau cuộc thi, mức độ myelin, vốn là lớp chất béo bao quanh các sợi thần kinh, giảm xuống rõ rệt ở 12 trong số 100 vùng não được theo dõi. Các vùng bị ảnh hưởng liên quan đến vận động, cảm giác và cảm xúc chính là những chức năng được sử dụng nhiều nhất trong suốt quá trình chạy.'

Marathon Running.jpeg
Việc chạy marathon khiến mức myelin giảm xuống đáng kể khi cơ thể cạn kiệt năng lượng

Nhóm nghiên cứu đã loại trừ khả năng giảm myelin do mất nước hay các yếu tố khác. Thay vào đó, họ xác định rằng, khi glucose không còn đủ cung cấp, não bắt đầu "đốt" chất béo trong myelin để có năng lượng hoạt động. Matute gọi đây là "mỡ của não", và nhấn mạnh rằng cơ chế này giống như một chiếc phao cứu sinh khẩn cấp mà cơ thể kích hoạt khi cần thiết.

Điều đáng mừng là mức myelin phục hồi hoàn toàn sau khoảng hai tháng, và không ghi nhận bất kỳ dấu hiệu giảm sút trí nhớ hay khả năng tư duy nào ở những người tham gia. Matute cho rằng rất có thể não vẫn thường xuyên sử dụng một phần rất nhỏ myelin như nhiên liệu mà chúng ta không thể phát hiện, chỉ trong các tình huống vận động cực hạn như marathon thì quá trình này mới rõ ràng hơn.

Thể dục, chạy bộ và tác động tích cực lên não bộ


Không chỉ giúp tim mạch khỏe mạnh, chạy bộ còn có tác động tích cực đến não bộ. Khi vận động, não tiết ra các chất điều hòa tâm trạng như dopamine, serotoninnorepinephrine, giúp giảm lo âu, trầm cảm và mang lại cảm giác hưng phấn, còn thường được gọi là "runner's high". Ngày nay, rất nhiều người tin rằng trạng thái "phê chạy" này đến từ endocannabinoid, một loại chất tự nhiên trong cơ thể hoạt động giống như các hợp chất trong cây cần sa.

nao-co-co-che-chay-marathon.jpg
Chạy marathon hay thể dục mang lại những ích lợi rất lớn cho não bộ, sức khoẻ tinh thần của anh em

Bên cạnh đó, thể dục aerobic cũng kích thích sự hình thành tế bào thần kinh mới tại hippocampus, vốn là vùng não liên quan đến trí nhớ và học tập. Các nghiên cứu cho thấy các hoạt động thể dục, bao gồm chạy marathon hay aerobic cũng giúp gia tăng kích thước một số vùng trong hippocampus, đồng thời cải thiện tâm trạng rõ rệt, đặc biệt là vào ngày sau khi hoàn thành cuộc đua.

Ngoài ra, nghiên cứu của bác sĩ Astrid Roeh tại Đại học Augsburg cũng ghi nhận rằng chạy marathon làm thay đổi hoạt động điện não (EEG) khi có những dấu hiệu cho thấy các mạch thần kinh đang được tái sắp xếp. Đây được gọi là hiện tượng neuroplasticity, nhằm thể hiện khả năng dẻo dai, linh hoạt của não bộ. Hơn nữa, bà cũng cho rằng việc vận động thường xuyên có thể giúp não "sẵn sàng" cho những thử thách lớn hơn, như các cuộc chạy marathon, và điều này làm tăng hiệu quả của quá trình tái tổ chức não bộ.

Quảng cáo



Tập luyện quá sức và mặt trái cần lưu ý


Tuy nhiên, không phải mọi thay đổi trong não đều là tích cực. Theo giáo sư Luana Main tại Đại học Deakin, các vận động viên sức bền, nếu tập luyện quá nhiều mà không nghỉ ngơi hợp lý, có thể gặp phải hội chứng quá tải do tập luyện. Một trong những biểu hiện rõ rệt nhất là sự mệt mỏi kéo dài, tâm trạng thất thường, dễ cáu gắt và giảm hiệu suất thi đấu.

tap-luyen-qua-muc.jpeg
Và việc tập luyện quá mức cũng để lại những vấn đề về sức khoẻ, tinh thần

Điều đáng nói là những thay đổi xấu về tinh thần và phản xạ thường xuất hiện sớm hơn các dấu hiệu sinh lý như nhịp tim hay chỉ số hô hấp. Chính vì vậy, theo Main, việc theo dõi tâm trạng hàng ngày hoặc kiểm tra phản xạ thông qua các trò chơi online có thể là cách hiệu quả để nhận biết sớm nguy cơ tập quá sức, trước khi cơ thể rơi vào trạng thái kiệt quệ.

Như vậy, nghiên cứu mà Matute thực hiện đã mở ra một hiểu biết đầy bất ngờ về khả năng thích nghi và tự bảo vệ của não bộ con người. Việc tạm thời sử dụng myelin làm nguồn năng lượng dự phòng trong những lúc cạn kiệt nhất không những giúp duy trì ý thức mà còn cho thấy bộ não có khả năng linh hoạt và phục hồi tuyệt vời. Điều quan trọng là sự thay đổi này chỉ diễn ra tạm thời và có thể phục hồi hoàn toàn sau đó, giúp cơ thể không bị ảnh hưởng lâu dài.

Quảng cáo


Khóa học Machine Learning cơ bản- Khoa học dữ liệu - AI
==***==

Khoá học Quản trị Chiến lược Dành cho Lãnh đạo Doanh nghiệp

Nhấn vào đây để bắt đầu khóa học

==***==
Nơi hội tụ Tinh Hoa Tri Thức - Khơi nguồn Sáng tạo
Để tham gia khóa học công nghệ truy cập link: http://thuvien.hocviendaotao.com
Mọi hỗ trợ về công nghệ email: dinhanhtuan68@gmail.com
--- 

Khóa học Hacker và Marketing từ A-Z trên ZALO!

Khóa học Hacker và Marketing từ A-Z trên Facebook!

Khóa đào tạo Power BI phân tích báo cáo để bán hàng thành công

Bảo mật và tấn công Website - Hacker mũ trắng
Hacker mũ trắng
KHÓA HỌC LẬP TRÌNH PYTHON TỪ CƠ BẢN ĐẾN CHUYÊN NGHIỆP

Khóa học Lập trình Visual Foxpro 9 - Dành cho nhà quản lý và kế toán

Khóa học hướng dẫn về Moodle chuyên nghiệp và hay
Xây dựng hệ thống đào tạo trực tuyến chuyên nghiệp tốt nhất hiện nay.



Khóa học AutoIt dành cho dân IT và Marketing chuyên nghiệp

Khoá học Word từ cơ bản tới nâng cao, học nhanh, hiểu sâu


Khóa học hướng dẫn sử dụng Powerpoint từ đơn giản đến phức tạp HIỆU QUẢ
Khóa học Thiết kế, quản lý dữ liệu dự án chuyên nghiệp cho doanh nghiệp bằng Bizagi
Khoa hoc hay
Khóa học Phân tích dữ liệu sử dụng Power Query trong Excel

Khóa học Lập trình WEB bằng PHP từ cơ bản đến nâng cao

Khóa học Phân tích dữ liệu sử dụng TableAU - Chìa khóa thành công!
Nhấn vào đây để bắt đầu khóa học


Khóa học Phân tích dữ liệu sử dụng SPSS - Chìa khóa thành công!


Khóa học "Thiết kế bài giảng điện tử", Video, hoạt hình 
kiếm tiền Youtube bằng phần mềm Camtasia Studio
Khóa học HƯỚNG DẪN THIẾT KẾ VIDEO CLIP CHO DÂN MARKETING CHUYÊN NGHIỆP
Xây dựng website​​​​
HƯỚNG DẪN THIẾT KẾ QUẢNG CÁO VÀ ĐỒ HỌA CHUYÊN NGHIỆP VỚI CANVA
Hãy tham gia khóa học để trở thành người chuyên nghiệp. Tuyệt HAY!😲👍
Khoa hoc hay
MICROSOFT ACCESS



GOOGLE SPREADSHEETS phê không tưởng
Khoa hoc hay
Khóa hoc lập trình bằng Python tại đây

Hãy tham gia khóa học để biết mọi thứ

Để tham gia tất cả các bài học, Bạn nhấn vào đây 

Khóa học lập trình cho bé MSWLogo
Nhấn vào đây để bắt đầu học
Nhấn vào đây để bắt đầu học


Khóa học Ba, Mẹ và Bé - Cùng bé lập trình  TUYỆT VỜI

Khoa hoc hay

Khóa học sử dụng Adobe Presenter-Tạo bài giảng điện tử
Khoa hoc hay
Design Website

Để thành thạo Wordpress bạn hãy tham gia khóa học 
Khóa học sử dụng Edmodo để dạy và học hiện đại để thành công
==***==
Bảo hiểm nhân thọ - Bảo vệ người trụ cột
Cập nhật công nghệ từ Youtube tại link: congnghe.hocviendaotao.com
Tham gia nhóm Facebook
Để tham gia khóa học công nghệ truy cập link: http://thuvien.hocviendaotao.com
Mọi hỗ trợ về công nghệ email: dinhanhtuan68@gmail.com

Nguồn: Tinh Tế