Trong câu chuyện bên dưới, phó chủ tịch Phil Schiller chia sẻ về quá trình Apple thiết kế ra chiếc MacBook 12" Retina của hãng. Đây là một trong số những lần rất hiếm hoi khi một nhân viên cấp cao nói về cách mà Apple làm việc, cách Apple chọn lựa những thứ tốt nhất cũng như sự hợp tác chặt chẽ giữa các nhóm thiết kế và kĩ thuật để tạo ra một sản phẩm chất lượng cao. Qua đó, bạn sẽ hiểu hơn về văn hóa công ty của Apple, cũng như tầm nhìn của Phil Schiller về việc tiếp tục phát huy tình yêu mà khách hàng dành cho các thiết bị với logo quả táo.
Bài viết được đăng trên trang công nghệ Mashable, mời các bạn theo dõi.
Loa và ăng-ten là một!
Có một thứ mà không phải ai cũng biết bên trong phần cứng của MacBook 12" Retina. Chẳng ai để ý đến nó, ngay cả những người đã tháo tung chiếc máy này ra cũng không để ý, đó là một dải màu đen chạy dọc phần rìa phía sau của bộ loa. Nếu có để mắt, người ta cũng chỉ nghĩ rằng đây chỉ là một dải bảo vệ hay bộ giảm chấn động mà thôi. Tuy nhiên, mọi chuyện không đơn giản như thế.
Đây là thứ mà Apple gọi là "Speaktenna", kết hợp từ chữ speaker với chữ antenna. Đúng vậy, dải màu đen đó vừa đóng vai trò là loa, vừa là ăng-ten cho kết nối Wi-Fi và Bluetooth. Đây là sự kết hợp chưa từng xảy ra trên bất kì chiếc laptop nào, và đó là cách mà Apple đã tiết kiệm không gian cho chiếc MacBook siêu mỏng nhẹ của họ.
Nhưng đó không phải là tất cả. Đây chỉ là một trong những yếu tố cho thấy một tinh thần Apple, cho thấy cách mà công ty diễn đạt, thiết kế và xây dựng sản phẩm của mình. Phil Schiller, một phó chủ tịch cấp cao lâu đời của Apple chịu trách nhiệm về marketing trên toàn cầu, mới đây đã có cuộc nói chuyện với trang Mashable để nói về những giá trị đó. Chuyện này không thường xảy ra, thậm chí là rất hiếm, vì các quan chức cấp cao của Apple thường khá kín tiếng về công ty mình. Đặc biệt là với Schiller.
Schiller là một trong những người rất tham vọng và nhiệt huyết ở Apple, ông đã về làm cho công ty từ năm 1987 khi hãng bắt đầu ra mắt chiếc Mac SE và Mac II. Ông là người có thể say mê nói về sản phẩm của mình cũng như cách mà Steve Jobs nói trên sân khấu. Thực chất mà nói, nếu bạn đã từng nghe Schiller nói trong các buổi giới thiệu thì đâu đó cũng phản phất một cái chất rất Steve Jobs. Schiller cũng từng rời Apple để rồi quay lại công ty năm 1997,
Nói về Mac, Schiller chia sẻ: "Ngay từ đầu, Mac đã là thứ mà Apple chịu trách nhiệm về mọi thứ: phần cứng, phần mềm, cách mà các ứng dụng hoạt động, và về sau có cả cách dịch vụ Internet. Tuy nhiên, điều này có ý nghĩa khác với 20 năm trước. Ngày nay, cả nhóm không chỉ kết hợp và thiết kế mọi thứ cùng nhau. Chúng tôi thật sự nghĩ về những tính năng mà chỉ khi có sự kết hợp thì chúng mới có thể xuất hiện, cũng như giải quyết những vấn đề mà chỉ khi chúng tôi làm việc cùng nhau mới giải quyết được".
Hợp tác, hợp tác, hợp tác
Đây là chủ đề chủ đạo trong cuộc nói chuyện của Schiller và John Ternus, phó chủ tịch chuyên về Mac và iPad. Theo hai vị này, hầu hết những gì mang tính cách tân bên trong chiếc MacBook 12" sẽ không thể ra đời nếu không có sự hợp tác của các đội nhóm trong Apple.
Trong trường hợp của cái speaktenna, các kĩ sư Apple đã làm mọi thứ có thể để có thể nhét nhiều công nghệ nhất vào trong bộ vỏ nhôm mỏng dính. Điều này bao gồm cả việc chế ra một hóa chất mới và một thiết kế mới cho cục pin để nó có thể tận dụng tối đa không gian theo kiểu vát mỏng của MacBook. Trong thân máy thậm chí còn có những đường cắt theo kiểu ruộng bậc thang để vừa có thêm chỗ cho pin vừa làm giảm trọng lượng sản phẩm.
"Chúng tôi nhận ra rằng chúng tôi không thể tạo ra một cái antennae thật tốt và một cái loa thật tốt. Cả hai đều cần không gian nhiều. Linh kiện ăng-ten thì nhỏ nhưng cần cái lỗ để đặt vào và cần các khoảng trống để cộng hưởng". Câu trả lời đó là nhóm ăng-ten và nhóm loa phải làm việc với nhau để tạo ra một thứ gì đó mới hơn.
"Chúng tôi đã cho họ 'cưới nhau' để có thể làm ra speaktenna", Ternus nhớ lại. "Cuối cùng chúng tôi có được một nhóm kĩ sư chuyên về ăng-ten nhưng lại biết về loa, còn nhóm loa thì lại có kiến thúc về thiết kế ăng-ten. Và trên thế giới, khó có nhóm nào có thể làm được vậy". Kiểu hợp tác trong nội bộ như thế này đã ăn sâu vào ADN của công ty.
Nhưng không phải lúc nào cũng thế. Schiller nói: "Trước khi Jony Ive và Steve quay trở lại thì đã có một mối quan hệ giữa nhóm thiết kế công nghiệp và nhóm kĩ thuật rồi, tuy nhiên mối quan hệ đó không chặt chẽ. Nhóm thiết kế có thể tạo ra một số model và bản mẫu, tuy nhiên chúng có thể không thể đưa vào sản xuất được hoặc không thể trở thành một sản phẩm thương mại". Nói cách khác, có một khoảng cách quá xa giữa ý tưởng và những gì có thể làm trong thực tế.
Còn bây giờ, chuyện đó sẽ không diễn ra. Tình hình bây giờ khác hẳn so với Apple của những năm 90. "Một trong những điều mà tôi cảm thấy kinh ngạc đó là mọi chuyện gần như ổn thỏa từ nguyên mẫu đầu tiên cho đến khi chúng tôi làm ra sản phẩm để có thể giao đến tay người dùng", Ternus cho hay. Schiller tiếp lời: "Kể từ khi Steve quay về và bắt tay với Jony để thay đổi cả quy trình làm việc, nhóm thiết kế và nhóm kĩ sư đã luôn phối hợp nhịp nhàng về công việc của mình. Họ nghĩ ra cách giải quyết các vấn đề cùng nhau".
Bên cạnh việc hợp tác, Apple còn dựa rất nhiều vào những kiến thức, kinh nghiệm và kĩ thuật mà cả công ty đã tích lũy được trong quá khứ (institutional memory). "Đó là cách mà chúng tôi làm việc, và chúng tôi cũng thấy ngạc nhiên khi quan sát vì nó là một quy trình mà chúng tôi xây dựng tương lai dựa trên những gì đã có được. Tất cả những việc học hỏi này đã giúp tạo ra những sản phẩm mà chúng tôi đang làm, không quan trọng là nó đến từ bộ phận nào của Apple".
Bo mạch chủ của MacBook cũng được tạo ra theo cách này. Nó nhỏ chỉ bằng một lòng bàn tay, trên đó đính đầy các con chip đủ mọi kích cỡ và bao gồm tất cả mọi thứ, từ RAM, bộ nhớ cho đến driver màn hình. Nó là thứ mà Apple làm ra từ kinh nghiệm thiết kế bo mạch cho các máy nhỏ như iPhone.
Tạo ra một thứ mới mẻ
Apple có thể rất rành trong việc nghĩ ra những giải pháp mới cho các vấn đề công nghệ khó khăn, nhưng không phải lúc nào câu trả lời cũng có sẵn trong công ty, cũng như không phải lúc nào cũng có sẵn nguồn lực. "Có nhiều lần chúng tôi phải tuyển thêm người cho Apple, phát triển tài năng của họ để làm được những thứ mà chúng tôi không thể làm trước đây", Schiller cho biết. Và cũng có những lúc Apple phải tự thay đổi chính mình để có thể đạt được kỳ vọng do chính Apple đề ra.
Apple có thói quen sử dụng các nhà cung ứng của mình theo cách mà chỉ vài công ty trên thế giới làm theo. Schiller nói rằng Apple rất thường lấy cấu hình hay các linh kiện của bên thứ ba, chỉnh sửa lại và giúp các nhà cung ứng sản xuất ra đúng thứ mà công ty cần để đạt được chất lượng sản phẩm cao cấp. Đôi khi "chúng tôi đòi hỏi những công nghệ và tính năng mà họ chưa từng làm hoặc chưa từng mang ra thị trường, cũng có những thứ mà đối tác của chúng tôi muốn làm nhưng không có khả năng thực hiện". Thế là Apple nhảy vào và cùng nhà cung ứng của mình tạo ra thứ đôi bên đều cần.
Ternus tiếp tục chia sẻ: "Hầu như mọi sản phẩm mới đều cần vật liệu, quy trình và công nghệ mới mà chúng tôi chưa từng xài. Và trong nhiều trường hợp, chưa ai trên thế giới từng làm". Ông lấy ví dụ của chiếc iPhone đầu tiên. Apple chọn Corning làm nhà cung cấp kính bảo vệ. Corning có công nghệ để làm kính, nhưng thế giới khi đó chỉ toàn là điện thoại nhựa thôi nên các hãng phần cứng khác không sẵn sàng mua và dùng sản phẩm của Corning. "Còn chúng tôi, chúng tôi có kỳ vọng cao hơn về trải nghiệm nên đi theo hướng như thế nào, và chúng tôi đã có một đối tác tuyệt vời để mang đến trải nghiệm đó."
Tất nhiên, mối quan hệ của Apple với các nhà cung ứng thì phức tạp hơn như vậy, thế nên Apple ít khi nào chia sẻ về những đối tác làm phần cứng cho mình. Chính vì thế, khá lạ khi Apple nói về Corning ở vai trò nhà cung cấp kính bảo vệ cho iPhone 6s và 6s Plus (nhưng lưu ý, không chắc có phải Gorilla Glass không hay là một dòng kính khác).
Vì sao lại như thế?
Một trong những lý do đó là Apple không chỉ lấy nguồn linh kiện từ một nhà cung ứng duy nhất, Schiller nói, và không chỉ Apple mà bất kì công ty sản xuất nào trên thế giới cũng đều như vậy. Ông bổ sung rằng các mối quan hệ có thể thay đổi rất nhanh, tức là linh kiện cũng đổi theo nên Apple không công bố rộng rãi thông tin này.
Ngoài ra, "trường hợp phổ biến nhất chỉ đơn giản là những thứ mà chúng tôi lấy từ các nhà cung ứng đã được thiết kế rất riêng cho Apple, thế nên sẽ rất sai lầm khi nói tên nhà cung ứng và mọi người tưởng rằng đó là một thứ đã có sẵn và bán đại trà. Thế nên, tốt nhất là không nói về nguồn cung cấp bởi vì bất kì sự suy diễn nào cũng sẽ không hoặc thiếu chính xác".
Không bao giờ đầu hàng
Khi được hỏi rằng liệu Apple làm thứ gì cũng tốt hay không, câu trả lời của Schiller đã khiến anh bạn bên trang Mashable ngạc nhiên. "Không, tất nhiên không, tất nhiên là không. Và chúng tôi cũng không thích nghe nói rằng chúng tôi hoàn hảo. Chúng tôi không bao giờ có thể hoàn hảo, chúng tôi phải luôn trở nên tốt hôn và phải luôn lắng nghe về thứ mà chúng tôi không làm tốt". Vị phó chủ tịch này nhấn mạnh rằng Apple luôn sẵn sàng đánh giá lại những gì đã diễn ra trước đây, đó có thể là việc ra mắt iPad màn hình to với cây bút, hoặc tạo ra thứ gì đó hoàn toàn mới.
"Khi chúng tôi làm ra một sản phẩm mới, một trong những thứ tuyệt vời trong quy trình của chúng tôi đó là các nhóm sản phẩm luôn được thoải mái tưởng tượng về cách mà một thứ có thể trở nên tuyệt vời hơn. Họ không bị trói buộc vào bất kì lịch trình nào, không bị ép buộc về khung thời gian, và tất nhiên, không bị gò bó về định nghĩa trong quá khứ của bất kì sản phẩm nào".
Bo mạch chủ của MacBook 12"
Đó cũng là áp lực mà Apple và các nhà cung ứng của mình thường đối mặt. Apple phải làm ra những sản phẩm mới, mới hoàn toàn, và các nhà cung ứng cũng phải thay đổi nhà máy của mình để có thể đáp ứng yêu cầu do Apple đề ra. Và trong những trường hợp đó, Apple thường sẽ không nói không, sẽ không đầu hàng. "Có những cái lắc đầu về cái mà chúng tôi làm, nhưng về cách làm thì sẽ không như vậy. Nếu chúng tôi cảm thấy một thứ thật sự hấp dẫn, chúng tôi sẽ làm mọi cách để nó trở thành hiện thực".
Nói về cổng USB-C trên chiếc MacBook, cũng như việc thiết bị này không nằm trong dòng Air, Schiller nói đó là một rủi ro nhưng cũng là một bước đi táo bạo. Apple chấp nhận rủi ro đó, và "chúng tôi thấy rằng thứ tốt nhất mà chúng tôi có thể làm đó là đẩy giới hạn ra xa hơn những gì mà người ta kỳ vọng, ra xa hơn những gì được cho là an toàn".
Hướng đi theo kiểu phi thuyền
Nhân viên Apple được làm việc trong một trụ sở khuyến khích sự hợp tác vì nó có một khu vườn trống rất rộng. Rất thường xuyên, nhân viên của hãng sẽ đi ngang qua nhau, dừng lại nói chuyện với nhau, và tất nhiên là bàn bạc mọi thứ cùng nhau. Trụ sở mới của Apple cũng được thiết kế theo triết lý tương tự, và đó là lý do vì sao mà nó có hình tròn giống như một chiếc phi thuyền không gian.
Nhưng liệu hai nhóm ở hai đầu khác nhau của vòng tròn có cảm thấy khó chịu khi họ phải đi quá xa để đến được đầu bên kia hay không? "Ngược thì lại có. Thiết kế của trụ sở mới hoàn toàn nhắm đến việc thúc đẩy việc hợp tác." Lý do là vì Apple nhận biết rõ tầm quan trọng của việc các nhân viên bắt tay nhau và làm việc cùng nhau.
"Ở trụ sở mới, mọi thứ đều được thiết kế cho việc hợp tác. Mặt trong và ngoài của vòng tròn đều có những lối đi, và bạn có thể đi từ chỗ này sang chỗ khác rất nhanh chóng, đi khắp hết toàn bộ trụ sở. Đó là nơi làm việc nhóm lớn nhất, mở nhất mà bạn có thể tưởng tượng ra".
Đặt ra mục tiêu
Việc hợp tác nội bộ và bắt tay với những đối tác bên ngoài chỉ chiếm một phần trong con đường Apple gặt hái mục tiêu của mình. Apple không chỉ là tồn tại một mình, xung quanh họ còn rất nhiều đối thủ cạnh tranh khác. Ví dụ, Apple chỉ là một phần nhỏ trong lĩnh vực desktop và laptop. Tuy nhiên, hiện đang có xu hướng giảm sút của thị trường này khi doanh số bán máy liên tục giảm trong các năm gần đây. Và Apple đã tận dụng cơ hội đó để bức phá lên. Theo số liệu của công ty, trong 12 tháng qua Apple đã bán ra được 20 triệu máy Mac, nhiều hơn các năm trước. Và trong năm ngoái, công ty nghiên cứu IDC nói rằng thị phần PC ở Mỹ của Apple đã tăng thành 13%.
Schiller nói thêm: "Có rất nhiều thống kê ở ngoài kia, anh có thể lấy bất kì số nào và kể ra một câu chuyện về nó. Tuy nhiên, số liệu phản ánh chân thực nhất về tất cả những gì mà chúng tôi đang trải qua đó là chúng tôi đang tiến gần đến thị phần 25% ở Mỹ. Ngoài ra, thứ thiết thực hơn nữa đó là khi bạn đi đến sân bay, các quán cà phê, trường học thì bạn sẽ thấy ngày càng có nhiều máy Mac hơn so với PC".
Có một thứ đáng chú ý đó là khi doanh số của Mac liên tục tăng trưởng thì Apple vẫn còn ở rất xa phía sau Lenovo, HP. Tính đến cuối năm ngoái, hai hãng này lần lượt chiếm 18 và 20% thị phần PC toàn cầu, trong khi đó Apple chỉ 6% mà thôi. Vậy mà khi đứng trước văn phòng của các startup, đứng trong giảng đường đại học hay trên máy bay, chúng ta lại thấy rất nhiều máy Mac. Vậy vì sao số liệu thống kê lại không khớp với thực tế mà chúng ta có thể quan sát được?
Schiller nói: "Tôi nghĩ rằng lý do của sự khác biệt này có thể đến từ những công ty mua số lượng lớn máy tính, hoặc các dự án tích hợp hệ thống và những thứ tương tự... Tôi cảm thấy rằng người ta thích Mac hơn những máy khác..." Thực tế, theo số liệu của công ty nghiên cứu NPD thì số lượng máy Apple thật sự bán ra, không phải chỉ là máy được giao đến các cửa hàng bán lẻ và tồn ở đó, thì Mac đang có một đà tăng trưởng rất tốt so với các máy Windows.
Schiller chia sẻ: "Thứ mà chúng ta đang thấy đó là một thị trường nơi hầu hết các công ty PC lớn đầu không kinh doanh tốt. Họ đang thu nhỏ lại, còn chúng tôi thì đang to ra. Điều đó phản ánh ở việc thị phần của chúng tôi liên tục tăng và số liệu mà tôi nói với anh là con số cao nhất mà chúng tôi từng ghi nhận kể từ khi bắt đầu bán Mac. Thị phần cao nhất trong lịch sử Apple".
Ông cũng đề cập đến việc phần cứng sẽ luôn là thứ người dùng nghĩ đến ngay cả trong thời đại mà các dịch vụ đám mây bùng nổ. "Sự quan trọng và giá trị của phần cứng tốt vẫn chưa hề bị suy giảm theo bất kì cách nào. Tất cả chúng tôi đều đặt ra mục tiêu là làm ra những gì tốt nhất trong những mảng mà chúng tôi chọn. Đó là thứ mà chúng tôi làm và thành quản là người dùng thích chọn sản phẩm của chúng tôi hơn so với những đối thủ khác. Chính vì thế, tôi thật sự nghĩ rằng người ta vẫn đánh giá cao những phần cứng chất lượng và đẹp mắt".
Schiller chia sẻ: "Tôi chưa từng nghe ai nói 'Bởi vì tôi thích giữa mọi thứ trên mây nên tôi chỉ mua phần cứng rẻ rẻ và trông xấu'. Tất cả mọi thứ đều quan trọng cả, và tất nhiên, không ai muốn mua những thứ xấu hay chất lượng thấp".
Ông cũng bác bỏ ý kiến rằng người ta ngày càng ưa chuộng các máy lai hơn, tức là những chiếc laptop với màn hình cảm ứng để có thể biến thành tablet. "Rõ ràng trên thị trường có nhiều sản phẩm như thế, có nhiều người đang cố gắng tạo ra thị trường đó. Tuy nhiên, dựa trên những số liệu mà tôi có dịp xem, thị trường máy lai vẫn rất nhỏ và có thể sẽ không tăng trưởng thành một thứ gì đó quan trọng. Nhưng hãy cứ để thời gian nói cho chúng ta biết".
Kết lại, Schiller vui mừng chia sẻ: "Điều quan trọng, cũng là điều may mắn mà chúng tôi có được đó là khách hàng thật sự yêu thích sản phẩm Apple. Đó là thứ đã có từ những thế hệ Mac đầu tiên, người ta cảm thấy có một sự kết nối, một sự gắn liền và họ thật sự quan tâm đến chiếc Mac của mình theo cách mà thường không ai làm với một vật vô tri vô giác".
Tình yêu thì có giá trị như thế nào?
Nếu bạn biết - hoặc tin rằng - khách hàng yêu thích sản phẩm của bạn hơn bình thường thì bạn có thể sẽ làm những thứ lạ đời. Để minh họa cho chuyện đó, Ternus đã nói anh chàng từ trang Mashable hãy dùng một ngón tay và mở nắp màn hình của MacBook ra xem thế nào. Anh này vẫn mở ra, và theo thói quen thì bàn tay còn lại của ảnh vẫn giữ phần đế máy. Nhưng Ternus nằng nặc nói rằng anh hãy bỏ tay kia ra, chỉ cần xài một ngón tay để nhấc màn hình mà thôi.
Và kết quả đó là phần đế máy vẫn còn nằm yên, cố định trên bàn. Nó không bị dính theo màn hình, cũng không bị bật ra. Ternus nói đây không phải điều ngẫu nhiên, mà nó là một thứ Apple đã dành nhiều thời gian phát triển cho MacBook. "Mỗi chiếc máy đều được đo lực cần thiết để mở nắp, và chúng tôi thật sự tinh chỉnh lại từng cái một".
Thông qua những nỗ lực nhỏ như vậy, Apple đã xây dựng cho mình một nền tảng kiến thức và kinh nghiệm vững chắc. "Khi bạn học làm cho một thứ gì đó trở nên tốt hơn, bạn có thể xài tiếp kiến thức đó. Năm sau, bạn có thể mặc định rằng bạn đã làm được chuyện đó và công việc của bạn chỉ còn là nghĩ về những thứ tốt hơn, xa hơn chứ không phải quay lại từ đầu".
Kết lại, Schiller nói rằng chúng ta có thể nghĩ về Apple như là một bức tượng vàng khổng lồ, nó được đánh bóng mỗi ngày mỗi ngày bằng việc vượt xa hơn giới hạn và bằng chính chất lượng vượt trội của sản phẩm Apple mà không nhiều công ty khác có thể sánh bằng.
Nguồn: Mashable
