trí thông minh nhân tạo (AI) sẽ đạt trình độ cao tới mức xem con người là vô dụng hoặc thậm chí là làm phản tiêu diệt con người. Tuy nhiên, trong một nghiên cứu mối tiến hành bởi phòng thí nghiệm DeepMind của Google thì các kỹ sư còn sợ AI ganh đua, tiêu diệt lẫn nhau để hoàn thành mục đích của nó thay vì cùng nhau hợp tác.
Trong nghiên cứu, các kỹ sư của DeepMind đã tạo ra 2 trò chơi để thử nghiệm khả năng cạnh tranh và hợp tác của mạng thần kinh nhân tạo. Họ hy vọng rằng nghiên cứu này có thể giúp những hệ thống AI có thể phối hợp làm việc với nhau hiệu quả hơn trong các tình huống thông tin không hoàn hảo.
Trò chơi 1: diệt nhau để lấy táo
Trong trò chơi đầu tiên, 2 nhân vật AI (đỏ và xanh) được giao nhiệm vụ thu được càng nhiều quả táo (màu xanh) càng tốt trong một môi trường đồ họa 2D thô sơ. Cả 2 đối tượng đều có tùy chọn là "gắn thẻ" - bắn tia laser vào để tạm thời loại đối phương ra khỏi cuộc chơi. Game được cho chạy hàng ngàn lần và các nhà nghiên cứu phát hiện rằng đỏ và xanh sẽ cùng nhau thu thập táo khi chúng còn dư thừa.
Nhưng khi lượng táo (các chấm xanh) trở nên khan hiếm hơn, cả 2 đối thủ sẽ có xu hướng bắn laser vào nhau để giành nhiều táo hơn. (xem video bên dưới). Khi sử dụng một mạng lưới nhỏ hơn, các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng 2 nhân vật xanh đỏ sẽ có nhiều khả năng hợp tác để cùng tồn tại. Nhưng với những mạng lưới lớn và phức tạp hơn, các AI sẽ nhanh chóng tiêu diệt đối thủ để thu hoạch được nhiều táo nhất về cho nó.
Trò chơi 2: cùng nhau săn mồi
Trong trò chơi thứ 2 vốn có phần lạc quan hơn mang tên Wolfpack, các nhân vật AI sẽ được giao nhiệm vụ làm sói để săn con mồi. Khi những con sói càng ở vị trí gần con mồi trong một lần săn thành công thì phần thưởng cũng cao hơn. Mục tiêu này đòi hỏi các nhân vật AI phải phối hợp làm việc với nhau chứ không phải loại nhau ra khỏi trò chơi và một mình đi săn mồi. Trong trường hợp này, những mạng lưới lớn hơn sẽ nhanh chóng hiểu được rằng hợp tác là cách tối ưu để hoàn thành nhiệm vụ.
Mặc dù những trò chơi trên là khá đơn giản nhưng đấy lại là những nghiên cứu cực kỳ quan trọng trong tương lai của AI. Cần phải có nhiều kịch bản phức tạp thế được đặt ra để hiểu được cách mà mạng thần kinh nhân tạo "học" trong các điều kiện dư thừa lẫn phản ứng của chúng khi thiếu thông tin. Trong ngắn hạn, nghiên cứu lần này sẽ giúp các nhà nghiên cứu có thể hiểu và điều khiển tốt hơn các hệ thống đa nhân tố phức tạp như phân tích kinh tế, hệ thống giao thông hoặc tình hình sinh thái học của Trái Đất. Đây vốn đều là những nhiệm vụ đòi hỏi sự liên tục hợp tác của chúng ta.
Hiện tại, phòng nghiên cứu DeepMind của Google đang tập trung vào các trò chơi với luật chơi chặt chẽ, thí dụ như 2 trò nói trên hoặc cờ vây - trò chơi mà AI của họ năm ngoái đã đánh bại nhà vô định thế giới. Còn nhớ gần đây họ còn hợp tác với Blizzard để cho AI học cách chơi Starcraft II - một trò chơi chiến thuật phức tạp không kém. Theo người dẫn đầu Joel Leibo, việc tiếp tục theo đuổi nghiên cứu sẽ giúp trang bị cho các AI khả năng suy luận về mục đích và niềm tin của các AI khác.
Google nghiên cứu về "bản năng" của AI: tiêu diệt hay hợp tác?
