Vài chia sẻ về chóng mặt khi chơi game và cách khắc phục

chơi game 3D, đặc biệt là những game bắn súng góc nhìn người thứ nhất sau một khoảng thời gian thưởng thức game phải chịu đựng cảnh đau đầu chóng mặt, rất khó chịu. Vậy lý do tại sao chơi game được một hai giờ đồng hồ lại dẫn tới hệ quả không tốt cho sức khỏe như thế này?



Kỳ thực nguyên do và triệu chứng của việc chóng mặt buồn nôn khi chơi game 3D góc nhìn người thứ nhất không khác biệt nhiều so với những triệu chứng khi anh em bị say tàu xe. Chúng được gọi chung là "simulation sickness". Lấy ví dụ khi ngồi trên ô tô, cơ thể đúng là đang di chuyển, hệ thống tiền đình giúp giữ cân bằng cho cơ thể người lại ghi nhận cơ thể đang ngồi yên (trên ô tô), dẫn tới cảm giác khó chịu, nôn nao từ gáy lên đầu, và chóng mặt, xây xẩm mặt mày.



Tương tự như vậy khi anh em chơi game. Mắt nhìn vào màn hình thấy nhân vật đang chuyển động, đầu lắc lư trong những màn chơi, nhưng kỳ thực trong quá trình theo dõi và điều khiển nhân vật game, anh em lại đang ngồi im trên ghế. Lúc này cơ thể nghĩ rằng anh em đang bị "trúng độc" nên nhìn thấy ảo giác chuyển động trong khi cơ thể đang đứng im. Vậy là những biện pháp bên trong cơ thể được triển khai, từ tạo ra cảm giác nôn nao khó chịu để bắt hệ thống đường ruột "nôn" chất độc nọ ra, nhưng làm gì có chất độc nào bên trong cơ thể đâu?

Dĩ nhiên không phải game nào cũng khiến anh em phải chịu đựng cảm giác không mấy dễ chịu này. Trước đây những game 2D hay 2.5D nơi môi trường đứng yên, chỉ có nhân vật di chuyển hoàn toàn không khiến anh em chơi game bị nôn nao chóng mặt. Nhưng khi những game 3D, đặc biệt là game bắn súng góc nhìn thứ 3 hoặc thứ nhất trở nên phổ biến, ngày càng nhiều người gặp phải tình trạng này. Và thế là trước khi game bắt đầu, nhiều hãng như Bethesda phải đính kèm thông điệp cảnh báo người chơi nếu gặp những triệu chứng được mô tả trên đây, hãy ngừng chơi ngay lập tức và nghỉ ngơi.



Cùng với đó, việc xem stream hoặc clip gameplay cũng khiến nhiều anh em cảm thấy khó chịu vì trong đó nhân vật game được người khác điều khiển, và anh em có xu hướng tập trung vào những thứ xung quanh màn hình game thay vì những thứ diễn ra trước mắt, ví dụ như vũ khí đu đưa, hay góc quay camera không ổn định trong quá trình chơi. Trong ngành phát triển game, khái niệm này gọi là "head bob", giúp tăng tính chân thực trong gameplay hơn nhưng khiến mắt phải làm việc nhiều hơn, dễ dẫn đến việc cơ thể bị đánh lừa. Cảm giác nôn nao khó chịu cũng từ đó xuất hiện.

Vậy làm cách nào để khắc phục hiện tượng này? Thực tế thì cách tốt nhất là anh em nên dừng chơi ngay khi cảm thấy gáy và đầu có biểu hiện khó chịu. Hãy đứng dậy đi vài vòng để cơ thể trở về trạng thái bình thường. Bản thân mình cũng mong các anh em dù game rất cuốn, nhưng hãy nghỉ 15 phút sau mỗi giờ đồng hồ chiến game. Uống đủ nước, ngồi chơi ở nơi thoáng mát, đủ ánh sáng để tốt cho sức khỏe.

Quan trọng hơn cả, đừng dán mắt vào màn hình. Mắt càng gần màn hình thì chuyển động càng dữ dội và vận tốc càng lớn, tạo ra ảo giác khiến cơ thể có những biện pháp phòng vệ rất khó chịu mà mình mô tả trên đây.



Đó là cách khắc phục ở phía người chơi. Trong khi đó hiện tượng chóng mặt đôi khi cũng do game trên máy tính chưa tối ưu đủ tốt nữa.

Đầu tiên nếu thấy điều khiển nhân vật game tạo ra cảm giác nôn nao, hãy hạ thấp tốc độ chuột xuống. Góc nhìn trong game di chuyển quá nhanh cũng khiến đôi mắt của anh em phải làm việc cật lực hơn để theo dõi những diễn biến xảy ra trong game, từ đó dễ gây chóng mặt khi chơi game hơn. Hãy di chuột từ tốn, tốc độ chậm, mình đảm bảo tình trạng nôn nao sẽ được khắc phục phần nào.

Thứ hai là tốc độ khung hình. Đừng cố gắng kéo chất lượng hình ảnh lên quá cao nếu máy tính không chịu được. Chính việc framerate của game trồi sụt thất thường là nguyên nhân khiến cho mắt phải làm việc nhiều hơn, và game lúc mượt lúc giật khiến cơ thể cũng bị bối rối không kịp điều tiết. Hãy cố gắng làm sao cho game chạy ổn định ở mức từ 50 đến 60 FPS, đừng thấp hơn.



Kế đến là FOV (Field of View). FOV quá gần khiến cho nhiều vật thể di chuyển với vận tốc nhanh hơn khi anh em thay đổi góc nhìn bằng cách vẩy chuột, khiến cơ thể có cảm giác chẳng khác gì say xe. Hiện tại có rất nhiều game cho phép chỉnh FOV từ 70 đến 75 lên hẳn 90 đến 100. FOV càng cao thì vật thể càng bé đi, khó ngắm bắn hơn, nhưng bù lại là mọi thứ di chuyển với vận tốc chậm hơn so với FOV cao, giúp trải nghiệm game của anh em dễ dàng và ít gây ra chóng mặt hơn.

Đối với mình, khi thấy chóng mặt, mình nghỉ game ngay lập tức trong vòng 30 phút đến 2 tiếng đến khi nào cơ thể trở lại bình thường, sau đó quay lại chơi tiếp. Việc bắt cơ thể "làm quen" với những thay đổi một cách từ tốn cũng giúp ích rất nhiều, vì sau đó khi đôi mắt đã quen với những hình ảnh chớp lóa trước màn hình máy tính, tỷ lệ bị chóng mặt cũng giảm đáng kể.



Một điều không mấy ai quan tâm nhưng kỳ thực rất quan trọng chính là chiếc tai nghe của anh em. Nhiều loại tai nghe gaming trên thị trường có lực ép quá lớn lên hộp sọ, gây đau đầu khó chịu, cộng thêm những gì diễn ra trước mắt, cảm giác chơi game không dễ chịu chút nào. Hãy chọn những chiếc tai nghe nhẹ nhàng, không quá nặng nề để chiến game, và cũng giống như lúc thưởng thức những trò chơi hay, hãy nghỉ ngơi, bỏ tai nghe khỏi đầu sau 1 tiếng thưởng thức.

Trên đây là vài kinh nghiệm đúc kết của mình. Chúc anh em chơi game vui và giữ sức khỏe thật tốt!