[Có thể bạn chưa biết] Hành trình khám phá Diêm Vương Tinh - hành tinh xa nhất trong hệ mặt trời

hành tinh được biết đến trong hệ mặt trời ngoại trừ Diêm Vương tinh. Có lẽ ta đã từng nghe rằng Diêm Vương tinh không được xem là một hình hành tinh thuộc hệ Mặt Trời. Tuy vậy, nhiều nhà nghiên cứu vẫn xem nó là một hành tinh, và vẫn dùng thuật ngữ đó ở đây.

​

Ta bị giới hạn trong việc nghiên cứu về Diêm Vương tinh vì nó ở rất xa chúng ta. Diêm Vương Tinh nằm ở khu vực gọi là "Vành đai Kuiper", mái nhà của rất nhiều hành tinh nhỏ, hàng trăm nghìn những vật thể đóng băng vĩnh cửu và hàng triệu triệu sao chổi. Vành đai này nắm giữ manh mối về sự hình thành hệ Mặt Trời và là một thách thức không nhỏ đối với nhân loại trong công cuộc khám phá vũ trụ.

​

Và rồi vào ngày 20 tháng 1 năm 2006, phi thuyền thăm dò không gian New Horizons được phóng vào vũ trụ với sứ mệnh thu thập nhiều dữ liệu nhiều nhất có thể về Diêm Vương tinh và khám phá càng nhiều càng tốt về vành đai Kuiper. Để đạt được mục tiêu, đội ngũ tàu New Horizons trang bị cho con tàu bảy công cụ chuyên biệt hiện đại nhất gồm:

• Ralph, một cặp camera đủ mạnh để bắt được những chi tiết từ cách đó hàng chục nghìn km.
• REX, được thiết kế để sử dụng sóng radio để đo áp suất không khí và nhiệt độ của Diêm Vương tinh.

​

Tất cả thiết bị trên tàu đều phải được thiết kế vừa chuẩn xác, vừa nhẹ vì còn một thách thức nữa là New Horizons phải đến được Diêm Vương tinh trong thời gian nhanh nhất có thể. Vì sao? Theo dự đoán, vào khoảng năm 2020, Diêm Vương tinh sẽ đến một điểm trên quỹ đạo mà tại đó bầu khí quyển của nó có thể sẽ đóng băng và bị bóng tối che phủ nhiều hơn gây khó khăn cho việc quan sát. Không chỉ thế, Diêm Vương tinh mất đến 248 năm để hoàn thành một vòng quỹ đạo nên sẽ phải đợi rất lâu để có cơ hội ghé thăm nó vào lần tiếp theo.

​

Vậy làm thế nào tàu New Horizons có thể đến kịp Diêm Vương tinh, hãy cùng xem xét quá trình phóng của nó. Hệ thống ba tên lửa giúp New Horizons đạt tới tốc độ cực nhanh có thể đi đến mặt trăng chỉ trong 9 giờ. Khoảng một năm sau, nó đã tới sao Mộc và nhận được hiệu ứng "hỗ trợ hấp dẫn" giúp tăng tốc. New Horizons, sau đó, bay với tốc độ khoảng 50.000km/h và sẽ cần tám năm nữa để tới được Diêm Vương tinh.

​

Di chuyển với tốc độ quá nhanh như thế đồng nghĩa với việc giảm tốc để đi vào quỹ đạo hành tinh hay hạ cánh là điều không thể. Đó là lí do tại sao New Horizons chỉ có thể bay ngang qua và có duy nhất một cơ hội để quan sát Diêm Vương tinh. Ở khoảng cách đó, bất cứ tín hiệu chỉ dẫn nào từ Trái Đất, sẽ mất đến 4.5 giờ mới tới được New Horizons. Vì thế, đội ngũ cài đặt vào hệ thống máy tính của tàu hàng nghìn lệnh tự động kích hoạt khi con tàu cách Diêm Vương tinh 6.5 ngày bay.

​

Nhưng khi chỉ còn cách 10 ngày bay, tai họa ập đến. Trạm kiểm soát mặt đất mất liên lạc với con tàu. Sau hai giờ căng thẳng, New Horizons đã được kết nối lại, nhưng trung tâm kiểm soát nhận ra rằng hệ thống máy tính của nó đã khởi động lại, làm mất toàn bộ những lệnh trung tâm và những dữ liệu then chốt khác. Không có chúng đồng nghĩa với việc gần như chẳng thu thập được gì cho nhiệm vụ.

​

Alice Bowman - quản lí nhiệm vụ lần này - đã dẫn dắt một đội trong 72 giờ không ngủ để đưa chỉ dẫn tải lại vào tàu New Horizons, không một sai sót, cô và đội của mình đã thành công. Tàu vũ trụ "New Horizons" của NASA trong hành trình 9,5 năm, vượt quãng đường 5 tỉ km từ Trái Đất đến Diêm Vương tinh, vào ngày 14 tháng 7 năm 2015, tàu New Horizons bắt đầu chụp và truyền về những hình ảnh lịch sử.

​

Một thế giới đa dạng đầy thú vị, với lớp sương mù gần mặt đất, những lớp bụi, những đám mây, những hẻm núi, những ngọn núi chọc trời, các vết nứt, miệng núi lửa, những chỏm địa cực, những mảng băng hà, những cồn cát, những núi lửa bị phủ băng mờ, bằng chứng cho thấy dòng chảy của chất lỏng,… và hơn thế, một trong những phát hiện lí thú nhất là mảng băng hà Sputnik Planitia gần như được cấu thành từ Ni-tơ đóng băng và rộng 1000km, ta chưa từng nhìn thấy thứ gì như vậy trong hệ Mặt Trời.

​

Khám phá Diêm Vương tinh quả là một bước tiến lớn, nhưng phi vụ của New Horizons vẫn chưa kết thúc. Nó sẽ tiếp tục bay và không ngừng phá vỡ kỉ lục cũng như thu thập thêm nhiều thông tin thuộc vành đai Kuiper.

Nguồn: TED-Ed​