Requiem for a dream - Lễ cầu hồn cho một giấc mơ (2000) của đạo diễn Darren Aronofsky là bộ phim đầy ám ảnh, tuyệt vời nhưng không phải ai cũng muốn xem lại lần thứ hai. Một khi đã xem, bạn sẽ không thể nào quên được bộ phim, một phần vì nội dung và phần lớn là vì cách quay, dựng và những hình ảnh của phim.
Dựa vào nội dung cuốn tiểu thuyết cùng tên, Requiem for a dream kể về câu chuyện của bốn con nghiện ma tuý. Họ đều là những người bình thường và có những giấc mơ riêng nhưng vì sự quyến rũ của nàng tiên nâu, họ đều tự huỷ diệt bản thân theo những cách ám ảnh nhất. Nếu bạn từng muốn thử ma tuý, hãy thử xem bộ phim và đảm bảo bạn sẽ từ bỏ ý định đó mãi mãi.
Cách quay và dựng phim làm bộ phim trở nên đặc biệt và đáng nhớ.
1. Chia màn hình làm đôi
Trong phim, những cảnh màn hình được chia làm đôi được sử dụng khá nhiều, khai thác sâu vào chi tiết hành động của nhân vật và bộc lộ một phần tính cách của họ. Ví dụ như cảnh nhân vật Harry âu yếm cô người yêu Marion, máy quay di chuyển sát vào từng cử chỉ, khi Harry miết ngón tay lên làn da của bạn gái hay khi hai người nhìn nhau. Rồi một cảnh hết sức đặc biệt, khi các nhân vật dùng thuốc, cận cảnh con mắt khi đồng tử giãn nở, ống tiêm bơm thuốc,... Tất cả hướng sự tập trung của người xem vào hành động và khuếch đại tác động tới chúng ta về sự cô đơn của mỗi người, về nỗi sợ và sự thèm khát của bà mẹ trước cái tủ lạnh, sự nguy hiểm nhưng đầy kích thích của việc dùng thuốc,...
2. Những cú cắt nhanh - hip-hop montage
Trình tự mỗi khi con nghiện dùng thuốc được thể hiện bằng những cú cắt nhanh, tạo thành hip-hop montage dài không quá 5 giây. Đó là những cảnh quay cận (close-up) với tỉ lệ 12 khung hình trên giây: hình ảnh đôi môi xé chiếc túi nhựa chứa ma tuý, heroin hoà tan trong nước, chiếc bật lửa châm, nước sôi, piston của ống tiêm bơm thuốc lên, đồng tử mắt giãn nở, và heroin được bơm vào máu. Cùng với đó là những âm thanh lởm chởm, thể hiện rõ quá trình phê thuốc.
3. Cảnh quay time-lapse và sự thay đổi của ánh sáng
Cảnh bà mẹ của Harry đơn độc trong căn hộ, không có ai ở bên bà, chỉ có chiếc tivi làm bạn và bà chả còn gì ngoài hi vọng mặc vừa chiếc váy màu đỏ rồi xuất hiện trong một show truyền hình. Và Sarah đã tìm tới bác sĩ, bà được kê cho thuốc amphetamine và thuốc ngủ.
Cảnh quay khi Sarah ở một mình trong căn hộ, đạo diễn đã quay dưới dạng time-lapse, cùng sự thay đổi của ánh sáng cho chúng ta thấy rõ tác động của thuốc tới người đàn bà goá phụ tội nghiệp. Đó là một cảnh quay góc rộng đi kèm hình ảnh chiếc đồng hồ được quay cận cảnh thể hiện dòng thời gian trôi. Cách sử dụng time-lapse giúp việc kể chuyện trở nên hiệu quả, nhấn mạnh vào cách thức hoạt động, ảnh hưởng của ma tuý tới tâm trí bà Sarah.
Đối với cảnh quay này, người quay phim tạo hiệu ứng ngày sang đêm, sử dụng ánh sáng có độ tương phản cao để tăng thêm căng thẳng cảm xúc. Cường độ ánh sáng giảm dần theo thời gian và để làm được cảnh này, đòi hỏi phải chuẩn bị và lên kế hoạch kĩ càng.
Cảnh time-lapse này diễn ra trong 20s và đã được quay trong 40 phút.
4. 30 phút cuối của bộ phim
30 phút cuối của bộ phim là một "màn trình diễn" có thể khiến bạn buồn nôn. Các kết quả/ hậu quả mà từng nhân vật phải đón nhận/ gánh chịu lần lượt trình hiện liên tiếp, đan xen lẫn nhau. Tình huống mà mỗi người trải qua càng lúc càng trở nên tồi tệ hơn khi montage diễn ra. Những nỗi đau của họ như bản giao hưởng của sự khốn khổ, ngân lên từng khúc một cách đầy ám ảnh. Mỗi phân đoạn được tính toán thời gian hoàn hảo để xuất hiện vào thời điểm đem lại hiệu quả tối đa. Khi cú cắt cảnh ngày trở nên nhanh hơn, những chuyển động nhoà dần đi cho tới khi tất cả nỗi đau của bốn người trở thành một.
Một bộ phim điện ảnh có thời lượng khoảng một tiếng đồng hồ sẽ có khoảng 600 cú cắt cảnh nhưng Requiem for a dream có tới hơn 2000 cú cắt do dụng ý của đạo diễn.
5. Cảnh cuối cùng
Bộ phim kết thúc khi các nhân vật nằm trong tư thế của một thai nhi, nghĩ về những giấc mơ mà họ vừa đánh mất do cơn nghiện của mình. Đáng thương thay, Sarah xuất hiện trong show truyền hình cùng chiếc váy đỏ, và con trai bà ở đó cùng chia sẻ niềm vui. Đám đông vỗ tay hoan nghênh sự tàn lụi của hai mẹ con, một hình ảnh đại diện hoàn hảo cho cao trào của bộ phim. Trong khoảnh khắc đó, giấc mơ đã đạt được, nỗi ám ảnh của họ đã được đền đáp và cũng như sự hưng phấn của những viên thuốc heroi, nó đã biến mất ngay lập tức.
[Video] Phân tích phong cách hình ảnh phim Requiem for a dream - Lễ cầu hồn cho một giấc mơ (2000)
Mời anh em xem video để nắm được các ví dụ, dẫn chứng mình đưa ra cùng phân tích
Tham khảo Moviemezzanine
