WHO lên kế hoạch cho sản xuất rộng rãi thuốc chống tiểu đường nhằm giảm giá thành và thế độc quyền

tiểu đường 14/11 vừa qua WHO đã thông báo họ đã bắt đầu 1 kế hoạch về việc sản xuất insulin đại trà để kéo giá thành của loại thuốc tối quan trọng cho những người bị căn bệnh tiểu đường này xuống.

Đây là động thái mới nhất của WHO để hướng tới một thế giới bớt phụ thuộc vào 1 nhóm 3 nhà sản xuất chính các thuốc chữa tiểu đường (chiếm đến 90% sản lượng) bất kể dạng thuốc này đã được phát hiện gần 100 năm trước. Chính các nhà sản xuất này do khả năng sản xuất cũng chỉ ở 1 mức giới hạn đã làm thuốc luôn trong tình trạng khan hiếm và đẩy giá thuốc lên quá cao so với mặt bằng chung của những người đang cần được chữa tiểu đường.

Dự án thử nghiệm này sẽ chạy trong vòng 2 năm, phần lớn là để đánh giá các dạng insulin được sản xuất bởi các công ty dược phẩm khác để xem chất lượng, mức an toàn, tính khả dụng và cả mức giá có đủ tốt để sản xuất đại trà hay không. Đây cũng là phương pháp mà WHO áp dụng cho các dòng vaccine và thuốc không theo thương hiệu, thường gọi là thuốc generic để chữa nhiều dạng bệnh, kể cả sốt rét, lao và HIV. Hồi đầu Việt Nam có nơi dịch từ này là thuốc nhái nhưng dễ gây hiểu nhầm quá nên dùng từ generic sẽ bớt gây hiểu nhầm hơn.

Nói qua 1 xíu về mấy dạng thuốc thì thuốc nhái (generic) ở đây không phải là thuốc giả (counterfeit), mà chỉ là thuốc được làm từ các thành phần tương tự, cùng hàm lượng, cùng khả năng hấp thụ như thuốc được bảo hộ (brand name). Cái khác ở đây là nhà sản xuất và các yêu cầu về thử nghiệm lâm sàng hay các đánh giá khác sẽ bớt khắt khe hơn. Việc triển khai các dạng thuốc generic này đã đem lại 1 thành công lớn cho chương trình ARV ở khắp nơi trên thế giới, bao gồm cả Việt Nam. Hồi đầu khi dùng các phác đồ thuốc brand name 1 năm uống thuốc của người bệnh HIV lên đến hơn $10,000, từ khi có thuốc generic 1 năm chỉ cần mất khoảng $300 với các phác đồ hàng 1 thôi. Đó là 1 con số cực kì có ý nghĩa với những người làm hoạch định kế hoạch hay dự trù thuốc của các chương trình.

Chính vì vậy nên ý tưởng sản xuất thuốc generic cho bệnh nhân tiểu đường đã bắt đầu được nghiên cứu bởi tính ra có đến 20 triệu người tiểu đường dạng 1 phải tiêm insulin, thêm vào đó là khoảng 1/2 trong số 65 triệu người thuộc dạng 2 cũng sẽ cần đến dạng thuốc này. Theo số liệu của WHO từ 24 quốc gia trên thế giới thì chỉ có 61% số cơ sở y tế có được thuốc và gánh nặng tài chính của những người ở các nước có thu nhập thấp cũng rất nặng nề. Như trong khoảng thời gian từ 2016 đến 2019 để 1 công nhân tại Ghana có được insulin thì họ phải mất đến hơn 1/5 số tiền hàng tháng, 1 con số quá lớn cho chỉ 1 loại thuốc.

Ba công ty dược phẩm đang độc quyền việc sản xuất insulin chắc chắn sẽ không thích điều này, nhưng đây sẽ là 1 bước đi đúng đắn để giúp giảm bớt sự lệ thuộc, cũng như gánh nặng của rất nhiều con người đang phải mang chỉ vì họ bị tiểu đường. WHO cũng bật mí đã có nhiều nhà sản xuất dược phẩm đặt yêu cầu tham gia vào chương trình thử nghiệm, mong rằng họ sẽ thành công.

Tham khảo WHO​