Vận dụng mô hình Business Model Canvas để lý giải sự thành công của hàng không giá rẻ

Học viện đào tạo trực tuyến Thứ Hai, 16 tháng 12, 2019 0 No comments

mô hình kinh doanh, mô hình quản trị và Business Model Canvas (BMC) là một trong số đó. Rất hay, đơn giản và thiết thực.

BMC là một khái niệm được đề xướng bởi Alexander Osterwalder vào khoảng năm 2008.

BMC là như thế này

BMC hàm ý việc phác thảo toàn bộ bức tranh của một đơn vị kinh doanh, đặt hết chúng lên một mặt giấy (canvas). Bao gồm các thành tố như hình trên. Và sẽ bắt đầu từ Customer Segements (Phân khúc Khách hàng trước).

Đây là một case study tiêu biểu cho việc ứng dụng BMC cho LCC (Low Cost Carrier: Hàng không giá rẻ):

Ý nghĩa của chúng như sau:

1. Customer Segments (Phân khúc Khách hàng):

Budget Travelers. Ý chỉ những người muốn đi lại bằng phương tiện máy bay nhưng với chi phí thấp. Khi chọn hình thức này, hành khách sẽ tự ý thức được những chuyện như phải ra check-in sớm hơn, không có đồ ăn thức uống trên chuyến bay, chỉ được xách 7kg hành lý... Nói chung rẻ là được.

2. Customer Relationships (Tương tác với khách hàng):

Khách hàng sẽ tự phục vụ mình trong những chuyện như tự mua vé. LCC không nhất thiết phải mở chi nhánh để khách có thể đến mua vì khi ấy tốn nhiều tiền cho mặt bằng, nhân viên...

3. Channels (Kênh bán hàng):

Bán vé qua tổng đài hoặc trang web. Cách này giúp tiết giảm nhiều chi phí vận hành.

4. Value Proposition (Giá trị đem lại cho khách hàng):

Những chuyến bay có giá rẻ, không gồm những thứ râu ria như suất ăn, nước uống, chăn mềm, hành lý chỉ 7kg...

5. Key Activities (Hành động chủ chốt):

Quay đầu nhanh. Và đây là cả một nghệ thuật trong lĩnh vực LCC. Anh em có biết vì sao LCC không phục vụ suất ăn mặc định? Không phải để bán kiếm thêm tiền đâu. Vậy thì tại sao?

Chi phí lớn nhất của vận hành hãng hàng không là chi phí thuê, khấu hao máy bay và dịch vụ mặt đất. Theo Báo cáo Ngành hàng không năm 2018 của Công ty Chứng khoán Bảo Việt, cụm chi phí trên của Vietjet Air (VJA) là 48% trong khi của Vietnam Airlines (VNA) lên đến 61%. Như vậy các hãng hàng không sẽ phải làm sao để thời gian lưu lại mặt đất là ngắn nhất, để bay được nhiều chuyến nhất có thể.

Như vậy, việc không phục vụ mặc định suất ăn là để:

Giảm thiểu thời gian tải đồ ăn lên. Nhằm giảm thiểu thời gian lưu lại mặt đất.

Có một sự thật là khách ít ăn uống thì ít đi vệ sinh hơn. Thiết bị đựng "sản phẩm" vệ sinh cũng lâu thay hơn.

Và tất nhiên, bán được suất ăn thì cũng có thêm một chút doanh thu. Nhưng nó chỉ là phụ hoạ chứ không là gì so với tiền tiết kiệm được.

Điều này cũng tương tự với vụ chỉ cho 7kg hành lý.

Nhân đây cũng giới thiệu với anh em thêm về khái niệm Key Activity. Đây là một ví dụ kinh điển:

Thật kinh khủng. Thay dàn bánh mất chưa đầy 2 giây

6. Key Resources (Nguồn lực chủ chốt):

Suốt thời gian dài, hầu như VJA chỉ sử dụng một model duy nhất cho đội máy bay: Airbus A320. Như vậy từ đội ngũ phi công đến kỹ sư bảo dưỡng đến linh phụ kiện thay thế cũng "nhàn" hơn so với việc duy trì cùng lúc nhiều model máy bay trong đội hình.

Để một phi công lái được một model không phải là đơn giản.

7. Key Partnership (Đối tác chủ chốt):

Vì doanh thu đến từ bán vé thấp nên LCC sẽ hợp tác thêm với các đối tác như các hãng xe taxi, các khách sạn và các công ty bảo hiểm để bán dịch vụ cộng thêm cho khách. Qua đó, hưởng hoa hồng từ đối tác.

8. Cost Structure (Cơ cấu Chi phí):

Trong BMC, tại mục này sẽ liệt kê hết tất cả chi phí có mặt trong mô hình kinh doanh.

9. Revenue Stream (Dòng doanh thu):

Tương tự, mục này sẽ để liệt kê các nguồn thu của công ty.

Như vậy, khi chuẩn bị kinh doanh gì đó, anh em nên lập BMC cho ý tưởng của mình để thấy được bức tranh tổng thể các thành tố và cũng để xác định được những năng lực cốt lõi của mình là gì nhé.

---

Thông tin thêm:
Trên thế giới có rất nhiều trò hay ho khác nữa trong lĩnh vực LCC. Ví dụ:

Có lần mình bay từ Amsterdam sang Dublin, toàn thân máy bay chỉ có duy nhất một màu trắng. Vừa để tiết kiệm chi phí sơn vừa để giảm bức xạ nhiệt so với màu tối. Không nhớ chính xác như hình như chuyến bay đó không có tiếp viên. Đóng cửa máy bay xong phi công rảo một vòng rồi bay. Ngồi trên máy bay, ai cũng ý thức được những chuyện như cất hành lý ra sao, thắt dây an toàn như thế nào. Và là chuyến bay ngắn nên không ai ký gửi hành lý.

Mình có lần đọc đâu đó là trong giai đoạn cách mạng của Ryanair (hãng LCC số 1 châu Âu) còn bán cả vé đứng vì khoảng cách bay giữa các thành phố hay giữa các quốc gia châu Âu rất ngắn.

Hình như có hãng còn thu phí khi đi toilet nữa

Anh em còn thấy ví dụ nào hay hay trong lĩnh vực LCC thì chia sẻ luôn nha!

Cuối cùng, có thể bạn chưa biết: Dựa vào xác suất thống kê, các hãng hàng không (không riêng LCC) luôn bán ra số vé nhiều hơn số ghế. Đố anh em vì sao?

Anh em tham khảo:

BMC của Facebook

BMC của Uber

Anh em thử lập BMC cho công ty hiện tại của mình hoặc một ý tưởng nào đó xong bình luận lên đây anh em cùng "chém" cho vui.