Trong tương lai có thể chúng ta không còn phải sử dụng hộ chiếu truyền thống nữa?

passport nữa, thay vào đó, sự phát triển của công nghệ sẽ giúp bản thân của chúng ta chính là cuốn "passport sống". Những phương thức xác thực như quét võng mạc, vân tay hay quét sinh trắc học nói chung cùng với các loại camera chuyên dụng sẽ giúp nhận dạng chúng ta một cách chính xác từ hình dạng, cử chỉ cho tới cả dáng đi. Điều này sẽ giúp chúng ta hoàn toàn quên đi việc quên hay mất passport mỗi khi đi du lịch, mọi thứ sẽ trở nên đơn giản hơn đáng kể so với phương pháp giấy tờ truyền thống.

Theo một số thông tin, dữ liệu sinh trắc học đang được lưu trữ bởi các chính phủ hiện tại là cực kì lớn. Việc chuyển đổi passport không đơn thuần chỉ là chuyển từ dạng giấy sang dạng số. Nó đòi hỏi một thuật toán và cơ sở hạ tầng xử lý dữ liệu đủ tin cậy, ổn định và trên hết là bảo mật. Nhiều vấn đề được đặt ra về việc lạm dụng kho dữ liệu này một khi nó bị xâm nhập.



Nếu như kết cục không thể tránh khỏi của một cuốn passport thường chỉ là sự thay đổi từ giấy sang dạng kỹ thuật số thì việc đó cũng rất bình thường. Thay vào đó, sự ưu tiên đang gia tăng của chính phủ cho dữ liệu sinh trắc học đã vượt mức báo động, sự thay đổi không rõ ràng trong cách sử dụng và có khả năng bị lạm dụng nếu đó là những dữ liệu cá nhân.

Nói sơ qua một chút về lịch sử của chiếc hộ chiếu. Từ cái thời Trung cổ, người ta đã đưa ra một số thủ tục giấy tờ để xác minh thanh danh của những người xuất / nhập cư. Chiếc hộ chiếu cổ này đưa ra những miêu tả vắn tắt về đặc điểm nhận dạng như chiều cao, cân nặng, tuổi tác và một số đặc điểm cá nhân khác. Đến khoảng giai đoạn Thế chiến thứ I, khi mà người ta bắt đầu có máy chụp ảnh, các bước ảnh bắt đầu được sử dụng để nhận dạng một cách rõ ràng hơn.



Cuốn passport đầu tiên được ghi nhận của loài người xuất hiện vào thời trung cổ, thời đó cuốn hộ chiếu chỉ gồm vài dòng mô tả ngắn gọn về chủ sở hữu như: tuổi, chiều cao, cân nặng và vài đặc điểm nhận dạng. Chỉ khi bức ảnh trong hộ chiếu đầu tiên được giới thiệu ở Châu Âu vào thế chiến thứ nhất, việc xác minh danh tính của chủ sở hữu được rõ ràng hơn.

Rõ ràng, việc thay đổi cách thức xác minh hộ chiếu chỉ là vấn đề thời gian, và nó phụ thuộc vào sự phát triển của công nghệ. Chuyển đổi sang hộ chiếu kĩ thuật số sẽ cực kì chính xác và tiện ích, tuy nhiên nó cũng mang lại nhiều điều tranh cãi. Hộ chiếu giấy vốn có nhiệm vụ chính là xác minh, có nghĩa là nó giúp người ta biết "liệu bạn có phải đúng là bạn" hay không - HẾT, nó không thể làm gì nhiều hơn ngoài khuôn khổ này. Nhưng nếu chuyển qua passport dạng số, người ta dễ dàng biết được bạn là ai, tiền sử thế nào, nghề nghiệp ra sao, vân vân. Nói cách khác hộ chiếu kĩ thuật số ngoài việc giúp "Xác minh", nó thậm chí còn có thể "Nhận dạng" tất tần tật mọi thứ từ chúng ta.

Lấy ví dụ, với bộ cơ sở dữ liệu mà chính phủ nước Nhật đang có từ người dân của họ, bằng cách sử dụng big data và những thuật toán, nước này có thể đánh dấu những người có "tiềm năng" trở thành tội phạm hoặc một công dân xấu. Rõ ràng điều này đem lại một số rắc rối đạo đức nhất định. Và cũng bởi các thuật toán hoàn toàn được lập trình sẵn, nó không hề có những cảm xúc hay đánh giá riêng như các con người cư xử, thực tế cho thấy nó thường xuyên đánh giá các công dân thuộc dân tộc thiểu số có profile "xấu" hơn bình thường.

Mặt khác, các thuật toán bảo mật thường rất nhạy cảm, và nó rất dễ dàng bị thâm nhập nếu có một kẻ xấu tay to nào đó có ý định xấu, dẫn đến xảy ra hàng trăm ngàn rủi ro tiềm tàng. Và với những gì mình kể bên trên, ranh giới đánh đổi giữa sự tiện lợi, tự do và an ninh là khái niệm không rõ ràng cho lắm. Mà suy cho cùng, cái gì mà chả có hai mặt của nó.

Một điều mà có lẽ cũng nhiều người từng nghe sơ qua, đó là khả năng phân tích và dự đoán tình huống của một người nào đó thậm chí trước khi chúng xảy ra. Chính phủ đã đổ nhiều tiền cho những nhà nghiên cứu để phát triển điều này với mục đích ngăn chặn sớm các hành vi trái pháp luật. Tại Trung Quốc, họ đã sử dụng thí điểm các mô hình đánh giá công dân, và họ sẽ thưởng phạt dựa trên các quy ước đặt sẵn ra. Cá nhân mình thấy điều này khá khó chịu, còn các bạn nghĩ sao về điều này?



Nói đi cũng phải nói lại. Việc chuyển đổi các giấy tờ sang dạng điện tử nói chung và passport nói riêng có thể sẽ sớm thành hiện thực trong thương lai. Thử nghĩ về việc đi du lịch nước ngoài, lúc nhập cảnh chúng ta chỉ cần một vài thao tác đơn giản là có thể nhập cảnh nó sướng cỡ nào. Sự phát triển khoa học kĩ thuật sẽ đem lại nhiều sự thay đổi trong cách chúng ta ứng dụng chúng vào đời sống ra sao, quan trọng là mục đích của người sử dụng chúng tốt hay xấu mà kết quả sẽ rẽ đi một hướng khác mà thôi.

Theo Politico​