Học viện đào tạo trực tuyến Thứ Hai, 8 tháng 6, 2020 0 No comments

Bình thường khi đặt tiêu đề một bài viết trải nghiệm game, mình sẽ cố gắng cô đọng lại nội dung và cái hay của một trò chơi để anh em dễ hình dung. Nhưng với trường hợp của Civilization VI, có lẽ không có câu nói nào thể hiện hoàn hảo cái cảm giác ngồi chơi tựa game chiến thuật theo lượt này bằng cụm từ "thôi thêm lượt nữa". Còn nếu vẫn giữ vững lối đặt tiêu đề nghiêm túc, thì có lẽ nếu không có Civilization, series của nhà thiết kế tài năng Sid Meyer, mỗi người trong số chúng ta sẽ khó có thể hiểu được phần nào chặng đường mà con người đã trải qua từ khi là những bộ lạc nhỏ giữa thảo nguyên, cho tới khi trở thành những nền văn minh rực rỡ, và đích đến cuối cùng là trở thành một quốc gia hùng mạnh cả về kinh tế, quân sự, đối nội lẫn đối ngoại.

Còn đối với mình, từ hôm nhận game miễn phí trên Epic Games Store, cảm giác chỉ đơn giản là, "thêm lượt nữa, sắp xong cái này cái kia rồi, thêm lượt nữa thôi."

Anh em mê game chiến thuật có lẽ chẳng lạ gì mô hình gameplay 4X (EXplore, EXpand, EXploit and Exterminate), tạm dịch là "Khám phá, mở rộng, khai thác và tiêu diệt", với mục tiêu cuối cùng là trở thành phe giành chiến thắng khi có thể tiêu diệt được tất cả những phe còn lại trong một màn chơi. Nhưng với Civilization, đúng như cái tên gọi "văn minh" của nó, anh em sẽ không trở thành một chiến vương khát máu, mà thay vào đó có rất nhiều cách khác để giành chiến thắng. Lấy ví dụ, thay vì đem quân đi chinh phạt những quốc gia khác, anh em có thể lấy tôn giáo của đất nước mình đem tới những vùng đất và lãnh thổ khác, gọi là Religion Victory. Một cách khác là chạy đua cuộc đua không gian, xây dựng bãi phóng tên lửa để chinh phục cả mặt trăng lẫn Sao Hỏa. Những anh em yêu hòa bình sẽ chọn hướng giành chiến thắng bằng ngoại giao, khi những quốc gia đều chung sống hòa bình với nhau, như khát vọng của con người hàng nghìn năm qua ấy.

Nhưng có lẽ một trong những cách hay nhất để "chiến thắng" trong mỗi bản đồ game mà mình nghĩ chính là Cultural victory, khi nền văn hóa của đất nước anh em phát triển đủ sức thăng hoa và ảnh hưởng tới tất cả những quốc gia khác.

Nếu chưa chơi những phiên bản trước đây của Civilization, hay chưa chơi nhiều những game chiến thuật dạng 4X, rất dễ ngợp khi bắt đầu với Civ 6. Lý do là ngay từ lúc bắt đầu game, anh em sẽ bị cuốn vào rất nhiều những chỉ số và thông tin với tầm quan trọng ngang bằng như nhau. Tìm đất ở đâu xây dựng thành phố cho nhiều tài nguyên, dân chúng phát triển thoải mái? Mở rộng đất đai ở đâu để không kèn cựa với những nền văn minh khác dẫn đến xung đột? Làm thế nào để mỗi thành phố đều có tốc độ phát triển ngang bằng, không có chỗ thiếu thực phẩm, chỗ còn lại thì thiếu phương tiện giải trí, học hành, tôn giáo? Làm thế nào để mở rộng giao thương với những vùng lãnh thổ khác, vừa trao đổi văn hóa vừa kiếm nguồn tiền bền vững qua từng thời kỳ? Làm thế nào để "chiều" từng ông hàng xóm, khi mỗi ông lại có một tư duy ngoại giao khác nhau?

Đó chính là những câu hỏi mà Civ 6 bắt anh em phải giải đáp, và những người chơi mới khởi đầu (như mình) ngợp là điều đương nhiên. Nhưng may mắn thay trong khoảng 200 lượt chơi đầu tiên, ở độ khó trung bình, anh em sẽ không phải nghĩ nhiều về "chiến thắng". Mà thay vào đó, anh em sẽ đưa dân của mình tìm đến những vùng đất mới để xây dựng thành phố, phát triển những tài nguyên có sẵn như khai mỏ, xây nông trại, đồn điền khai thác những tài nguyên quý giá, xây dựng quân đội và những công trình phục vụ từng thành phố, chiến nhau nếu phải làm, và trên hết là xây dựng quan hệ ngoại giao với các nước khác.

Có lẽ, thứ kết nối tất cả những chi tiết gameplay rất sâu và rộng của Civ 6 chính là bản đồ của game. Những thành phố, mỏ quặng, khu vui chơi giải trí, trường đại học và đền thờ tôn giáo của trò chơi dù mang phong cách đồ họa hoạt hình vui tươi nhưng lại sống động hơn hẳn tất cả những phiên bản khác của serires này. Những câu thoại khi mở khóa được những nghiên cứu mới, những phát kiến mới của Sean Bean vừa đem lại cảm giác an bình, vừa nhấn mạnh được bước đường phát triển hơn 5.000 năm của nhân loại, từ khi vườn treo Babylon được xây dựng cho tới khi con người phóng tàu vũ trụ để chinh phục Chị Hằng.

Những kỳ quan con người tạo nên, hay những vùng đất lịch sử như ngọn hải đăng Alexandria, trường đại học Oxford, tháp Eiffel, Colosseum hay nhà hát Broadway đều có những thông điệp và giá trị rất riêng, củng cố sức mạnh của mỗi nền văn minh, thu hút những "nhân tài" đến đất nước của anh em sáng tạo (nhạc sỹ, họa sỹ, nhà văn), chinh phạt (đô đốc, tướng tài) hay giúp phát triển kinh tế kỹ thuật (kỹ sư, thương gia). Như mình đã nói, nếu không chơi Civilization VI, anh em sẽ bỏ lỡ một tác phẩm tuyệt vời bao quát gần như toàn diện quá trình phát triển của nhân loại, với khát vọng không chỉ chinh phục mặt đất, mà còn cả bầu trời nữa.

Bản thân phần 6 của Civilization cũng có chủ đề rất khác, đó là nói nhiều về ước mơ chinh phục vũ trụ, chinh phục bầu trời của con người. Nó được thể hiện ngay ở bản nhạc nền "Sogno di Volare" hùng tráng, với những câu chữ của chính Leonardo Da Vinci thể hiện ước mơ được bay lượn của loài người, từ khi huyền thoại Icarus được hình thành cho tới khi những trạm vệ tinh của con người trên Sao Hỏa, đi tìm những vùng đất mới ngoài trái đất để con người phát triển:

Mình mê nhạc game lắm, và bản thân Christopher Tin cũng có hai kiệt tác để đời. Một là Baba Yetu trong Civilization 4, và thứ hai chính là Sogno di Volare trong Civ 6. Hai tác phẩm đều bao hàm hoàn hảo những thông điệp mà các nhà làm game tại Firaxis đưa vào tác phẩm của họ. Nhưng nếu đem ra so sánh, thì có lẽ mọi câu chữ đều là khập khiễng. Baba Yetu là kiệt tác với lời ca tiếng Swahili cùng dàn nhạc đa chủng tộc, ca ngợi những thành tựu của con người đến thời điểm hiện tại, ca ngợi sự phát triển của cả loài người trong hàng nghìn năm. Còn Sogno di Volare giống như chương tiếp theo, với thông điệp đơn giản rằng, "chúng ta đã tiến xa rồi, nhưng vẫn còn những chân trời mới để chinh phục":

Vui một chút. Anh em nghĩ đến giờ có bao nhiêu tác phẩm âm nhạc sáng tác cho game nhận được giải Grammy? Baba Yetu chính là tác phẩm nhạc game đầu tiên nhận Grammy năm 2011 đấy!

Quay trở lại với Civilization VI. Không ai khác mà chính anh em sẽ là người dẫn dắt lối phát triển của một quốc gia từ năm 4.000 trước công nguyên đến thời kỳ thông tin, trải qua hết tất cả kỷ nguyên đồ đá, đồ đồng, cổ đại, trung cổ, thời kỳ phục hưng, cách mạng công nghiệp để rồi đến cả thời kỳ nguyên tử, thông tin và hướng đến tương lai. Về cuối game anh em sẽ được xây dựng những công viên quốc gia bảo tồn những khung cảnh đẹp, nhưng trước đó nếu lỡ tay phát triển công nghiệp quá mức, lãnh thổ của anh em chỉ toàn những khu mỏ nhộn nhạo, thì tùy chọn đó sẽ không còn. Bài học rất tinh tế mà game đặt ra đó là phát triển sao cho bền vững, để một nền văn minh tồn tại hàng nghìn năm và hơn thế nữa.

Và như một lẽ dĩ nhiên, game không hề chân thực đến từng chi tiết. Nếu phát triển đủ mạnh, thì đất nước của anh em sẽ thu nạp được những hiền tài từ khắp mọi nơi trên thế giới. Lấy ví dụ mình lôi kéo được cả nhà thơ Lý Bạch, đại văn hào Alexander Pushkin, họa sỹ Rembrandt, tướng Douglas MacArthur, Thành Cát Tư Hãn, đô đốc hải quân Francis Drake, thương nhân thậm chí có cả Éstee Lauder và Marco Polo... Những con người sống ở những thời kỳ rất khác nhau ấy, suy cho cùng, cũng là một cách để tôn vinh những gì nhân loại đã đạt được, đã phát triển đủ lâu để chắt chiu thành những nhân tài của mỗi thời kỳ như thế.

Bản thân những bài nhạc trong game cũng mô tả thời kỳ phát triển vô cùng hấp dẫn. Nếu hàng xóm của anh em là nước Anh, bản "Scaborough Fair" ban đầu sẽ chỉ được thể hiện bằng những nhạc cụ sáo đơn giản của thời trung cổ, nhưng sau này sẽ trở thành cả một bản hòa tấu trong khán phòng, rất hoành tráng. Tương tự như vậy với "Kalinka" quen thuộc khi phía bên kia biên giới là Piotr Đại Đế của Nga chẳng hạn.

Như đã đề cập, dù rất cố gắng để khiến Civilization VI đến được với nhiều người chơi hơn, bản thân game nói riêng và cả series của Firaxis nói chung vẫn là một tác phẩm không dễ tiếp cận. Anh em sẽ phải "thử - sai" vài lần trước khi quen với tốc độ phát triển của game, và mỗi lần chơi lại, vùng lãnh thổ sẽ khác, tài nguyên cũng khác, dẫn đến nhu cầu phát triển những thành tựu của con người cùng khác. Có lúc game sẽ khiến anh em để tâm nhiều hơn đến các cảng biển và hải quân, nhưng cũng có lúc anh em sẽ gặp may mắn khi tài nguyên dồi dào cho phép cư dân phát triển rực rỡ.

Và tất cả những trải nghiệm đó, tạo ra một trò chơi rất cuốn hút, thậm chí "gây nghiện". Khi anh em biết phải xây công trình nào để tăng tốc nghiên cứu những thành tựu anh em cần, chẳng chóng thì chầy cảm giác "nốt turn" sẽ xảy ra, khi anh em muốn chờ đợi xem sau vài lượt chơi, những thành tựu ấy đem lại ích lợi gì cho nền văn minh mà anh em đang điều khiển. Đối với mình thì, "thêm turn nữa rồi đi ngủ" dẫn đến một ngày chơi thông từ 10h tối hôm trước đến 6h sáng hôm sau, vừa thiết lập quan hệ ngoại giao với những đối thủ máy, lại vừa củng cố cả kinh tế, lương thực và quân sự trong nước. Thậm chí anh em còn có thể xây dựng luôn cả tàu sân bay và tàu ngầm nguyên tử trang bị đầu đạn hạt nhân, đúng tiêu chí của Gandhi trong game: "Răn đe không bao giờ là sai cả. Sở hữu vũ khí tàn độc rất khác với việc sử dụng nó."

Đấy là còn chưa kể tới chế độ chơi mạng, khi phản ứng của mỗi quốc gia trong tay người chơi khác điều khiển sẽ còn khó dự đoán hơn nhiều. Có người thích hòa bình, nhưng có người lại thích chiến tranh, từ đó khiến trò chơi thậm chí còn cuốn hút hơn vì có những thử thách mới.