Học viện đào tạo trực tuyến Thứ Bảy, 18 tháng 7, 2020 0 No comments

QWERTY là cụm từ dùng để chỉ cách bố trí phím trên các bàn phím máy tính hay bàn phím ảo của điện thoại. Nó cũng là 6 ký tự đầu tiên của hàng phím chữ (bạn có thể nhìn xuống chiếc máy tính của mình để kiểm chứng). Hiện tại QWERTY đang là bố cục bàn phím phổ biến nhất dành cho hệ chữ Latin. Ngoài QWERTY ra còn có kiểu bố cục AZERTY, QWERTZ tùy theo từng quốc gia, vùng lãnh thổ.

Lịch sử ra đời

Năm 1866, trong một nhà xưởng nhỏ ở thành phố Milwaukee, bang Wisconsin, một người tên Christopher Latham Sholes đang loay hoay tạo ra một sản phẩm với hi vọng có thể giúp ông giàu. Đó là một chiếc máy tự động đánh số trang cho các quyển sách. Sau đó có thêm một nhà phát minh nữa tên là Carlos Glidden cùng tham gia vào dự án. Nhưng tới năm 1867, khi Glidden tình cờ đọc được về một chiếc máy gõ chữ trên tạp chí, họ đã chuyển mục tiêu của dự án thành "tạo ra một chiếc máy có thể giúp người ta in chữ nhanh hơn gấp 2 lần so với việc viết tay".

Model đầu tiên được Sholes làm ra sử dụng kiểu bàn phím giống như bàn phím của đàn piano, nó có 2 hàng kí tự như sau:

- 3 5 7 9 N O P Q R S T U V W X Y Z
2 4 6 8 . A B C D E F G H I J K L M

Các kí tự được gắn trên những thanh kim loại (gọi là arm), và ở layout bàn phím đầu tiên này, khi hai phím nằm kế nhau bị nhấn cùng lúc thì thanh arm kế bên sẽ bị kẹt. Đầu in cũng được thiết kế nằm dưới khay mực, nên người gõ phải nhấc khay lên mới biết được thanh arm có bị vấn đề gì hay không.

Trong 5 năm sau đó, Sholes tìm cách cải tiến phát minh của mình, thử nghiệm qua rất nhiều cách thức khác nhau. Trong thời gian đó, có một số nghiên cứu về việc các kí tự nào thường đi với nhau. Và nghiên cứu này cũng có ảnh hưởng tới Sholes.

Tháng 4/1870, Sholes chuyển bố cục bàn phím thành như thế này, có 4 hàng, và bắt đầu gần hơn với thiết kế bàn phím QWERTY hiện đại.

2 3 4 5 6 7 8 9 -
A E I . ? Y U O ,
B C D F G H J K L M
Z X W V T S R Q P N

Rồi đến năm 1873, James Densmore đã bán được bản quyền sản xuất chiếc máy đánh chữ này cho công ty Remington, bố cục bàn phím khi đó trở thành

2 3 4 5 6 7 8 9 - ,
Q W E . T Y I U O P
Z S D F G H J K L M
A X & C V B N ? ; R

Sau khi mua lại, Remington thực hiện nhiều thay đổi, trong đó có kiểu bàn phím như bên dưới

1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 - =
Q W E R T Y U I O P [ ] \
A S D F G H J K L ; '
Z X C V B N M , . /

Bố cục bàn phím QWERTY bắt đầu hình thành cùng với sự thành công của dòng máy đánh chữ Remington No. 2 năm 1878. Đây cũng là máy đánh chữ đầu tiên có cả chữ hoa lẫn chữ thường, người dùng có thể đổi giữa hai loại chữ bằng phím Shift.

Bàn phím máy tính hiện đại

Những chiếc bàn phím máy tính đầu tiên sử dụng cùng bố cục QWERTY, bổ sung thêm các phím như Esc, Alt, Ctrl để phục vụ riêng cho các chức năng của máy tính. Sau đó dần dần chúng được bổ sung thêm phím function, phím mũi tên…

Vào khoảng năm 1980 khi mà máy tính PC bắt đầu phổ biến nhờ Windows, đa số bàn phím đều làm theo cùng chuẩn QWERTY để đảm bảo tương thích tốt.

Vì QWERTY được thiết kế đầu tiên để dùng gõ tiếng Anh, nên các quốc gia sau đó cũng làm ra thêm một số kiểu bàn phím khác phù hợp với ngôn ngữ của họ. Chủ yếu sự khác biệt sẽ nằm ở cách mà các kí tự Q, A, Z, M, Y được bố trí. Thế là QWERTZ và AZERTY ra đời.

Có những loại ngôn ngữ cần thêm dấu vào kí tự Latin, ví dụ như tiếng Việt nè. Vậy nên người ta mới nghĩ ra cách dùng sự hỗ trợ của phần mềm để chuyển đổi kí tự gốc thành kí tự có dấu, ví dụ nếu bạn gõ theo kiểu TELEX thì a w = ă, hoặc e s = é. Nếu bạn gõ theo kiểu VNI thì thay vì dùng 2 kí tự liên tục thì dùng 1 kí tự và 1 số. Ví dụ a 1 = á.

Hiện tại, các hệ điều hành phổ biến như Windows, macOS, Linux đều hỗ trợ nhiều kiểu bàn phím tùy thuộc vào người dùng chọn cái nào.