Học viện đào tạo trực tuyến Thứ Bảy, 18 tháng 7, 2020 0 No comments

Một trong những khái niệm âm thanh cơ bản nhất nhưng cũng có rất nhiều bạn hiểu nhầm nhất đó là Digital và Analog Audio. Như vậy làm thế nào để phân biệt được giữa Analog và Digital audio, và câu hỏi quan trọng nhất là định dạng nào nghe hay hơn.

1/ Các dạng lưu trữ Analog và Digital phổ biến
Để có thể dễ dàng phân biệt được giữa Digital và Analog Audio thì cách đơn giản nhất là nhớ các dạng âm thanh analog và digital.

Hiện tại các dạng lưu trữ nhạc Analog có khá ít. Phổ biến như băng cối (tape), băng cassette, đĩa than (vinyl) hay thậm chí băng phim VHS cũng là một dạng analog.

Với nhạc Digital hì tất cả các nhạc mà các bạn nghe từ trên máy tính, máy nghe nhạc, điện thoại đều là nhạc Digital hay còn gọi là nhạc số nhé. Và cả nhạc từ đầu đĩa CD, SACD, DVD, Blu-ray cũng đều là nhạc số nhé.

2/ Vậy định dạng Digital và Analog khác nhau như thế nào

Tất cả tín hiệu âm thanh được lưu trữ đều thể hiện sự thay đổi của tín hiệu điện theo thời gian. Khi sóng âm truyền đến màng rung của microphone thì tín hiệu này sẽ được ghi lại thành một dòng điện xoay chiều biến thiên. Tuy nhiên điểm khác nhau của Analog và Digital nằm ở chỗ ghi lại sự biến thiên dòng điện của âm thanh.

Analog: Sự biến thiên dòng điện này sẽ được ghi lại thời gian thực và liên tục thể hiện bằng sự biến thiên của độ sâu các rãnh trên đĩa than, hoặc là biến thiên từ tính (AC & DC Bias) trên băng từ.

Digital: Thì sự biến thiên của dòng điện này sẽ được lưu trữ ở dưới dạng file kỹ thuật số bằng phương thức lượng tử hóa (Quantization). Sẽ có hai phương pháp là PCM (Pulse Code Modulation) và DSD (Direct Stream Digital), tuy nhiên dù kiểu gì thì âm thanh được ghi giá trị lấy mẫu ở một thời điểm khác nhau (1 sample). Và giữa một mẫu sẽ cách nhau một khoảng thời gian nhất định chứ không liên tục như analog.
Nói nôm na chất lượng nhạc CD/ lossless 16bit/44.1kHz sẽ lấy mẫu 44100 lần (44.1kHz) trong một giây với giá trị từ 0 đến 15 (16bit), còn với DSD64 2.8MHz có nghĩa là lấy mẫu 2.800.000 lần trong một giây với giá trị 0 hoặc 1.

3/ Ưu và nhược điểm của từng định dạng

Digital

Ưu: Khả năng lưu trữ cao, phổ biến, dễ sử dụng và tiện lợi, cùng với rất nhiều định dạng để đáp ứng các nhu cầu sử dụng khác nhau.

Nhược: Khi chơi high-end có quá nhiều yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng âm thanh như xung nhiễu của nguồn, EMI/RFI, jitter, thậm chí xung của CPU, dạng ổ cứng và cả hệ điều hành...

Analog

Ưu: Có giá trị sưu tầm, phong cách cổ điển, dễ gây ấn tượng với phái nữ 😆)

Nhược: Bảo quản và lưu trữ, hơi khó khăn trong việc setup với người mới chơi.

4/ Analog hay Digital, định dạng nào nghe hay hơn ?

Đây là một câu hỏi từ muôn đời và đã có quá nhiều người tranh cãi, chia bè kết phái. Tất nhiên về độ phổ biến và tiện lợi thì nhạc số kể từ thời điểm ra mắt nhạc số vượt trội hơn nhiều so với nhạc analog, đây là điều không thể bàn cãi. Khoảng thời gian khi nhạc số bắt đầu xuất hiện với đĩa CD và sau đó là nhạc MP3 đã khiến định dạng nhạc Analog gần như rơi vào quên lãng, và mới bắt đầu phục hồi nhờ phong trào chơi đĩa than trong những năm gần đây.

Nếu xét về các thông số kỹ thuật thì nhạc kỹ thuật số hơn hẳn về độ động (dynamic range) và mức nhiễu nền (noise floor) thấp hơn nhiều. Tuy nhiên nhiều người cho rằng âm thanh analog qua ít bước xử lý nên chân thật hơn digital.

Tuy nhiên thì thật tế chất lượng âm thanh sẽ phụ thuộc nhiều nhất vào chất lượng thu âm và mastering hơn là định dạng lưu trữ. Ngoài ra chất lượng của thiết bị giải mã cũng sẽ ảnh hưởng chính đến chất lượng âm thanh.
Và điều quan trọng nhất là thể loại nhạc và nhu cầu nghe nhạc của bạn hay cũng quyết định đến việc có nên chơi analog hay không. Như mình hay nghe nhạc Nhật, Hàn lâu lâu có thêm nhạc Trung và VPOP thì khó có thể nào nghe đĩa than rồi, nếu so với @AudioPsycho hay nghe nhiều thể loại hơn như Jazz, Blues, Classical, Rock thì chơi đĩa than là cực kỳ hợp lý.