Loài nấm biến ruồi thành Zombie rồi lừa ruồi đực quan hệ với xác ruồi cái để lây lan bệnh dịch

Học viện đào tạo trực tuyến Thứ Bảy, 31 tháng 10, 2020 0 No comments

Hẳn là anh em ít nhiều cũng từng nghe qua cụm từ "sinh vật ký sinh" rồi, và anh em cũng biết chúng có thể vừa có lợi, hoặc có thể gây hại cho vật chủ của chúng. Và, trường hợp của một loài nấm ký sinh trong cơ thể ruồi, chắc chắn nằm ở vế sau khi sẽ biến vật chủ của mình thành "công cụ sinh sản" để dễ bề phát triển và lây lan.

Loài nấm này có tên khoa học là Entomophthora muscae - nghĩa là "kẻ giết ruồi". Chúng thường ký sinh trên ruồi nhà và ruồi giấm, cùng với một số loài ruồi khác.

Nhà nghiên cứu Carolyn Elya thuộc Harvard cho biết, loài nấm này có tập tính khá lạ thường, bởi chúng chỉ bắt đầu "giết" vật chủ vào lúc hoàng hôn. Khi đã thành công ký sinh lên vật chủ, chúng sẽ biến nạn nhân thành những con rối chính hiệu. Cách hoạt động từ khi bắt đầu ký sinh lên vật chủ cho đến khi thực hiện quá trinh lây nhiễm của loài nấm này dường như đã được cài đặt sẵn theo khung thời gian nhất định.

Một vài ngày đầu sau khi bị bào tử nấm xâm nhập, bề ngoài thì nhìn con ruồi trông vẫn khá bình thường. Tuy nhiên, bên trong cơ thể ruồi, nấm Entomophthora muscae sẽ bắt đầu sinh trưởng và phát triển, ăn các cơ quan bên trong cơ thể ruồi nhằm hấp thu chất dinh dưỡng để phát triển, sau đó di chuyển đến não rồi chiếm quyền điều khiển một số cơ quan trung tâm thần kinh não.

Cho tới lúc hoàng hôn khoảng ngày thứ tư hoặc thứ năm sau khi bị nhiễm nấm, ruồi sẽ dừng bay và bắt đầu có những biểu hiện khác thường, ví dụ như sẽ di chuyển lên/xuống liên tục tại một vị trí nào đó và rồi sẽ bò lên chỗ cao nhất của vị trí đó. Tiếp theo, chúng há miệng và một số chất lỏng chảy ra từ đó sẽ khiến con ruồi bị dính chặt vào nơi chúng đang đậu.

Sau khoảng 10p, con ruồi sẽ từ từ bay thẳng lên cao, rồi sẽ chết cóng trong tư thế vô cùng "sống động". Ngay sau đó, bào từ nấm trông như xốp trắng sẽ tràn ra từ bụng ruồi, khiến con vật này trông như một trái banh cotton trắng tròn mập mạp. Vậy thì tại sao những con ruồi khỏe mạnh khác lại tiếp cận một con ruồi chết chứ?

Nhà côn trùng học Brad Mullens - một chuyên gia chuyên nghiên cứu về các loài nấm ký sinh với thâm niên 20 năm trong nghề, cho biết, đối với những loại ruồi nhà sinh trưởng ở các trang trại nuôi bò sữa và gia cầm, chúng thường chết vào lúc hoang hôn và "phơi xác" ở các vị trí cuối chuồng - những nơi có mức nhiệt mát lạnh, chính là điều kiện phát triển lý tưởng của loài nấm này. Sáng hôm sau, các con ruồi khác thường sẽ đón những tia nắng đầu ngày để sưởi ấm cơ thể, mà những tia nắng đó lại chiếu vào ngay vị trí của ruồi chết. Và cứ thế, khi những con ruồi khác đến để sưởi ấm cũng chính là thời cơ để nấm Entomophthora muscae tha hồ lây nhiễm.

Một cách khác để loài nấm này tiến hành lây nhiễm chính là khi "điều khiển" ruồi bay lên cao, bởi nếu gặp cơn gió đủ mạnh, bào tử nấm hoàn toàn dễ dàng lây lan theo làn gió. Ngoài ra, ruồi nhiễm nấm khi chết thường có vẻ ngoài khá mập mạp, và chính điều đó thu hút những con ruồi khác đến bởi ruồi đực sẽ dễ bị thu hút bởi những con ruồi cái "béo tốt". Và, chuyện gì đến cùng sẽ đến…

Mullens nói rằng nấm Entomophthora muscae đích thị là "ác mộng của loài ruồi". Cho là ruồi có thể nhận biết được chúng đã bị nhiễm nấm, chúng cũng chỉ có thể sống trong lo sợ mà thôi…

Cuối cùng thì, các nhà khoa học vẫn đang cố gắng nghiên cứu sâu hơn về cách hoạt động của loài nấm này để dựa vào đó có thể "tạo ra" thiên địch hoàn hảo giúp kiểm soát những thiệt hại mà loài ruồi gây ra đối với ngành nông nghiệp cũng như ở các khía cạnh khác.

Chúng ta cũng không cần lo lắng bởi loài nấm này không thể gây hại đối với con người, bởi những cơ chế hoạt động của cơ thể người không cho phép loài nấm này có thể gây hại đến chúng ta.

Theo Kqed
Cover tham khảo GG

---