Học viện đào tạo trực tuyến Thứ Hai, 12 tháng 10, 2020 0 No comments

Cây Machineel có thể sẽ bị tuyệt chủng… miễn là có người "dám" đụng đến nó, bởi vì loài thực vật nhiệt đới quý hiếm này tuy sở hữu giống quả ngọt với vẻ ngoài khá thu hút, lại là một trong những loại cây độc nhất thế giới.

Giống cây này nổi tiếng với khả năng thích nghi khá tốt ở môi trường sống khắc nghiệt - là những vùng đất cát và những khu vực ngập mặn tại Nam Florida, vùng Caribbean, khu vực Trung Mỹ và phía bắc Nam Mỹ.

Táo machineel - phần độc nhất của cây

Táo machineel khi đã chín

Không phải tự nhiên mà quả của loại cây này được gọi là "manzanita de la muerte" (theo tiếng Tây Ban Nha), hay "little apple of the death", bởi vì quả của nó chính là phần độc nhất của cây. Với kích thước cỡ một quả táo tây (khoảng từ 2,5cm-5cm), chỉ cần ăn một miếng duy nhất, thứ trái cây với mùi thơm ngọt ngào nức mũi này có thể khiến bạn đau đớn hàng giờ liền, hoặc thậm chí là dẫn đến tử vong.

Táo machineel xanh. Một trái táo nhỏ thế này lại sở hữu "khả năng sát thương" cực mạnh

Nicola Strickland - một bác sĩ X-quang, đã từng chia sẻ trên Tạp chí Y khoa British về sự cố khó quên liên quan đến táo machineel. Lần đầu trông thấy loại táo này, anh đã bị mùi hương của nó hấp dẫn và đã ngay lập tức cắn thử. Nicola miêu tả vị ngọt của táo Machineel khá dễ chịu, thế nhưng khoảng một lúc sau, trong miệng anh bỗng xuất hiện vị cay nồng kỳ lạ, khoang miệng dần có cảm giác bỏng rát. Anh còn cảm thấy cổ họng bị nghẽn chặt lại, như thể có thứ gì đó mắc kẹt "khiến Nicola đau muốn khóc". Vài giờ sau đó, các triệu chứng trở nên tệ hơn và dần khiến anh không thể nuốt được kể cả là thức ăn lỏng, bởi cơn đau quá kinh khủng!

Machineel là cây "độc toàn thân"

Mỗi bộ phận của cây machineel đều mang độc tố. Theo Viện Khoa học Nông Nghiệp và Thực Phẩm Floria (IFAS), "bất kỳ sự tiếp xúc hay nuốt phải phần nào của cây đều có thể gây chết người"; bao gồm cả vỏ cây, lá cây và nhựa cây - chỉ một giọt nhựa cây cũng có thể khiến da bị kích ứng như triệu chứng sau khi tắm nắng ở bãi biển dưới ánh nắng gay gắt. Nếu lỡ có không may dính phải nước mưa đã "chạm" qua cây Machineel này, độc tố mà nước mưa mang theo hoàn toàn có thể khiến da bị bỏng hay phồng rộp lên, hoặc nếu một chiếc xe dính phải chúng, lớp sơn xe sẽ bị ăn mòn.

Những triệu chứng nhiễm độc và hậu quả nó gây ra

Cây machineel mang trong mình rất nhiều độc tố khác nhau, bao gồm hippomanin A và B, cùng với các độc tố khác chưa được xác định. Quyển sách "Poisonous Plants and Animals of Florida and the Caribbean" cho biết, một số độc tố sẽ phát tán và gây ảnh hưởng ngay lập tức, số còn lại sẽ cần khoảng thời gian nhất định để phát tán độc tính.

Những triệu chứng xảy ra do tiếp xúc với nhựa cây phát triển theo từng mức độ nặng nhẹ nhất định, từ nổi ban đỏ và đau đầu, cho đến hiện tượng viêm da, một số vấn đề về hô hấp và kể cả "mất thị giác". Các việc làm như đốn hạ và thiêu hủy cũng khó mà áp dụng trên loại cây này, bởi nếu tiếp xúc với khói đốt và mùn cưa của chúng có thể khiến da bị cháy/phỏng rộp, gây mù hoặc khó thở, cũng như các ảnh hưởng liên quan đến hệ thống hô hấp của con người.

Nếu ăn phải táo machineel sẽ dẫn đến các triệu chứng như đau bụng, nôn mửa, chảy máu và gây tổn thương đường tiêu hóa. Tử vong cũng được coi là một trong số các nguy cơ có thể xảy ra, nhưng dữ liệu về tỷ lệ tử vong khi ăn phải táo manchineel rất hiếm. Ngoài những triệu chứng "nhẹ và có thể điều trị ngay", một số hợp chất có trong táo manchineel có thể gây ung thư, thúc đẩy sự phát triển của các khối u lành tính/ác tính.

Nhưng, cây machineel vẫn có những giá trị hữu dụng khác

Thường mọc thành những bụi cây lớn với chiều cao lên tới hơn 15m, gỗ cây machineel vẫn vô cùng thu hút những người thợ mộc (vùng Caribbean). Trong nhiều thập kỷ, bất chấp nguy hiểm, con người đã sử dụng gỗ cây manchineel để làm đồ nội thất. Người bản địa đã "xử lý" gỗ cây bằng cách cẩn thận cắt gỗ, sau đó phơi nắng để làm giảm và triệt tiêu độc tính của gỗ cây. Họ thậm chí còn sử dụng manchineel làm thuốc, ví dụ như tạo ra một loại kẹo cao su làm từ vỏ cây được cho là có thể điều trị chứng phù nề, còn với táo machineel thì sẽ được làm khô để sử dụng như thuốc lợi tiểu.

Một bản vẽ miêu tả lại khung cảnh, cách thức người bản địa sử dụng gỗ cây machineel làm đồ nội thất và bôi độc cây lên cung tên để săn bắn

Mặc dù nhựa cây manchineel độc hại đối với chim và nhiều loài động vật khác, nhưng lại không hề hấn gì với những động vật đặc thù, ví dụ như loài garrobo (kỳ nhông sọc) ở Trung và Nam Mỹ, bởi chúng được cho là có thể ăn trái manchineel và đôi khi còn sống giữa các cành cây.

Độc tố thực vật thường phát triển để bảo vệ, nhưng không rõ tại sao độc tố cây manchineel lại phát triển "tiêu cực" đến vậy. Có lẽ môi trường sống ven biển đã tạo điều kiện cho sự hình thành độc tố theo hướng đó, bởi hạt giống của nó có thể di chuyển bằng đường biển thay vì dựa vào động vật. Dù vậy, độc tính cũng trở thành một yếu tố quyết định sự tồn tại đối với quần thể cây manchineel ở Florida, nơi những nỗ lực tận diệt và mất môi trường sống đã khiến rất nhiều sinh vật được liệt kê trong danh sách các loài có nguy cơ tuyệt chủng. Tóm lại thì, cây manchineel cũng được coi là khá "sừng sỏ" khi so với các loài động thực vật sống chung trong quần thể sinh thái đó.

Đừng nên xem thường nhưng thứ nhỏ bé giản đơn nhé, biết đâu gặp phải trường hợp "nhỏ mà có võ" lại tự mình hại mình mất thôi...

Ít nhất, mọi người đều có xu hướng sẽ không đụng đến loại cây này, không chỉ vì quan ngại về độc tính của nó, mà còn bởi những lợi ích nó mang lại cho hệ sinh thái trong khu vực. Chẳng hạn, quần thể cây machineel chính là một công trình chắn gió tự nhiên và chống xói mòn bãi biển → Một tính năng vô cùng hữu ích khi khu vực đó phải đối mặt với hiện tượng mực nước biển dâng cao và những cơn bão lớn hơn xảy ra ở Đại Tây Dương. Độc tố sinh học của chúng còn có thể truyền cảm hứng cho những đột phá khoa học có lợi, giúp các khoa học có thể nghiên cứu về một loại thuốc trừ sâu an toàn hơn từ nọc bọ cạp hoặc thuốc giảm đau từ ốc nón.

Theo Treehunger
Hình ảnh tham khảo Google

---