Học viện đào tạo trực tuyến Thứ Hai, 7 tháng 12, 2020 0 No comments

Dẫu vẫn biết "Nắng mưa là chuyện của trời", thế nhưng không thể phủ nhận tâm trạng của chúng ta thường phụ thuộc rất nhiều vào thời tiết vốn dĩ rất "thất thường" ấy. Vào lúc thời tiết ảm đạm, mưa mù cả ngày, hay vào mùa đông giá rét, bạn sẽ cảm thấy rất lười vận động, buồn bã và chỉ muốn ở yên một nơi. Ngược lại, khi trời nắng vàng trong xanh bạn sẽ vui vẻ, cảm thấy yêu đời, dễ cởi mở với mọi người và tràn đầy hứng khởi bắt đầu ngày mới. Vậy tại sao lại xảy ra tình trạng này ư?

Hầu hết các nghiên cứu về mối quan hệ giữa tâm trạng và thời tiết đều cho thấy rõ ràng rằng chúng ảnh hướng rất nhiều đến chúng ta. Hiện tượng này được gọi là "Trầm cảm theo mùa" (Seasonal Affective Disorder - SAD), đây là chứng rối loạn cảm xúc theo mùa, thường xảy ra vào mùa thu, kéo dài sang mùa đông và sẽ dần thuyên giảm khi mùa xuân về. Cũng chính vì thế chứng này còn có tên gọi khác là trầm cảm mùa đông (Winter depression). Theo thống kê từ Google Trend cho thấy từ khoá này thường được tìm kiếm nhiều nhất vào các tháng 10,11,12 trong năm.

Những dấu hiệu thường gặp của SAD là xuất hiện trầm cảm theo mùa, người lúc nào cũng ủ rũ, mệt mỏi, dễ bị kích động, luôn trong trạng thái lờ đờ, sự thèm ăn tăng cao, ngại giao tiếp,… Các chuyên gia cũng cho biết những người nhạy cảm thường sẽ có mức độ ảnh hưởng nhiều hơn so với người bình thường. Ngoài ra tình trạng này còn phụ thuộc vào địa lý, giới tính và độ tuổi,…

Nguyên nhân chính của tình trạng này là sự thiếu hụt ánh nắng vào mùa đông và mùa mưa, dẫn đến mất cân bằng nồng độ melatonin và serotonin có nhiệm vụ quan trọng trong việc kiểm soát cảm xúc và giấc ngủ của con người.

Một nghiên cứu từ năm 1979 cho thấy thời tiết đẹp làm con người liên tưởng, suy nghĩ đến hình ảnh những buổi dã ngoại, đi chơi và nhiều hoạt động khác ngoài trời. Trong khi vào những ngày nhiều mây ảm đạm, sự thất vọng khi các kế hoạch bị huỷ và nghĩ tới những rắc rối từ mưa và tuyết mang lại sẽ làm tâm trạng ta tệ đi.

Bên cạnh đó, việc thiếu hụt vitamin D cũng là một tác nhân góp phần làm xuất hiện tình trạng SAD. Trên thực tế, cách phổ biến nhất để nạp vitamin D là thông qua ánh sáng mặt trời, bởi thế đây còn được gọi là vitamin mặt trời. Như chúng ta đã biết vitamin D là một trong những vitamin quan trọng và cần thiết đối với cơ thể chúng ta. Không những thế, kết quả trong một cuộc khảo sát 31,424 đối tượng ở Canada đã chứng minh vitamin D và trầm cảm có mối tương quan mạnh mẽ. Theo đó, mức vitamin D càng thấp, nguy cơ trầm cảm sẽ càng lớn hơn. Vì thế vào những ngày âm u hay vào đông, ánh nắng suy giảm, sự thiếu hụt vitamin D trở nên nhiều hơn, tâm trạng con người cũng dần trở nên u sầu.

Đôi khi ở nhiều người, tình trạng SAD này diễn ra vào mùa hè với cái tên là trầm cảm theo mùa đảo ngược (Summer SAD). Theo đó, những người có tình trạng này thường cảm thấy cực kì chán nản, không muốn làm bất cứ điều gì, xuất hiện tình trạng mất ngủ, họ luôn bồn chồn và tâm lý rất dễ bị kích động vào mùa hè. Summer SAD thường xảy ra ở các bậc phụ huynh có nhiều nỗi lo khi phải trông con suốt cả kỳ nghỉ hè. Các nhà nghiên cứu cho rằng tỷ lệ mắc Summer SAD hay SAD thường bị đảo ngược ở hai cực. Ví dụ, tỷ lệ mắc Summer SAD ở Ấn Độ cao hơn nhiều lần tỷ lệ trầm cảm vào mùa Đông. Ngược lại ở Ý, SAD lại chiếm ưu thế hơn. Hầu hết những người mắc phải Summer SAD cảm thây dễ chịu hơn khi họ đi du lịch về phía Bắc trong mùa hè.

Các chất dẫn truyền thần kinh như norepinephrine, dopamine, serotonin cũng đóng vai trò lớn trong việc điều chỉnh tâm trạng và điều hoà nhiệt. Với những người nhạy cảm dễ bị rối loạn tâm trạng thường có vấn đề với sự thay đổi của nhiệt độ, họ rất dễ gặp tác động khi nhiệt độ thay đổi. Nhiều chuyên gia cho rằng số người gặp tình trạng Summer SAD sẽ nhanh chóng tăng và trở nên phổ biến trong thời gian tới khi trái đất dần nóng lên với nhiệt độ đang ngày một tăng cao.

Theo Psychiatry, Midcity

---